Ramaayanam | జూన్లో పన్నెండు, పదమూడు తారీఖుల్లో ఏ రోజైనా బళ్లు తెరిచేవారు. స్కూల్ తెరిస్తే స్నేహితులందర్నీ కలవచ్చనే ఆనందం ఓ పక్క.. అప్పుడే ఆటపాటలు, ప్రయాణాలు, ఊర్లు తిరగడాలు అన్నీ బంద్! అనే విచారం మరో పక్క కలగలిసి పోయేవి. మొదటిరోజు బడికి పోవాలంటే గండంగా ఉండేది. అసలే బడి దొంగను కదా!
‘అందరూ ఇప్పుడే రారు.. అప్పుడే పాఠాలు మొదలు పెట్టరు! ఉత్తగనే చూసుకుంటు కూచోవాలె!’.. ఇలాంటి వంకలు పెట్టి, బడి ఎగ్గొట్టాలని చూసేదాన్ని. అమ్మ ఏ మాత్రం కనికరం చూపకుండా.. “ఇంకెన్నాళ్లుంటయే సెలవులు? అయినా ఒక్క పూటేగద. ఒచ్చినాక ఆడుకుందువులే!” అని బలవంతంగా పంపించేది. “పోనీ తియ్యి! రేపటినుంచి పోతదిలే!” అని నన్ను కాపాడ్డానికి చూసేవాడు నాన్న. కానీ, ప్రతిపక్షాల అవిశ్వాస తీర్మానంలా అది వీగిపోయేది. ఇక వెళ్లక తప్పేది కాదు. అక్కకు బడి ఎగ్గొట్టాలనే ఆలోచనే ఎప్పుడూ వచ్చేది కాదు.
వర్షాలు సకాలానికి పడకపోయినా, జూన్ నెలలో ఇప్పుడున్నంత వేడి ఆ రోజుల్లో అనిపించేది కాదు.
‘ముర్కశిర (మృగశిర) ఒచ్చింది, ఇగ మొగులు మెత్తబడ్తది’ అని వ్యవసాయదారులు అనేవారు.
పిల్లలు పూర్తిస్థాయిలో వచ్చేదాకా, అందరూ పుస్తకాలూ, నోట్ బుక్కులూ కొనుక్కునేదాకా.. పాఠాలు మొదలుపెట్టేవారే కాదు. క్లాస్రూమ్స్లో ఫ్యాన్స్.. మేము ఏనాడూ ఎరగం. ఆ ఉక్కపోతలోనే కూర్చొని క్లాస్కూ క్లాస్కూ మధ్య దొరికిన సమయంలో.. ఎండకాలంలో ఏమేం చేశామో చెప్పుకొనేవాళ్లం. ఓ వారం పది రోజులపాటు ఒంటిపూట బళ్లు నడిపేవారు. ఆ మధ్యాహ్నాలు ఆకలి సుర్రుసుర్రు మంటుంటే, ఎండలో నడిచి ఇంటికెళ్తూ.. అప్పుడప్పుడూ ఆకాశం మబ్బు పట్టి నీడ గొడుగు పడితే ఆనందంతో గంతులేసేవాళ్లం.
మాతోబాటు చాలామంది పిల్లలకు బడి తెరవగానే కొత్త బ్యాగు, కొత్త షూ, కొత్త యూనిఫామ్, కొత్త బుక్కులు కొనేవారే కాదు. బట్టలు మరీ పట్టనంత టైట్ అయితేనో, చినిగిపోతేనో తప్ప.. కొత్త డ్రెస్ ఉండేది కాదు. కొందరు మొగపిల్లలు గుండీలు ఊడిపోయిన షర్టులకు పిన్నీసులు పెట్టుకుని, చివరికి రెండు కొసలూ కలిపి ముడేసుకునీ వచ్చేవారు.
కొందరు సార్లు.. “ఏందిరా! మీ తమ్ముని అంగీ తొడుక్కచ్చినావురా?!” అనడిగితే.. వాళ్లు సిగ్గుతో మెలికలు తిరిగిపోయి.. “కాదు సార్! నాదే!” అనేవాళ్లు. ఆడపిల్లలను యూనిఫామ్ గురించి ఎక్కువగా ఒత్తిడి చేసేవారుకాదు. గట్టిగా మాట్లాడితే వాళ్లను తల్లిదండ్రులు మొత్తానికే స్కూల్ మాన్పిస్తారని భయం అనుకుంటా.
ఇక చాలామందికి కొత్త పుస్తకాలు కొనడం తలకు మించిన భారం. ఆ పుస్తకాలు కూడా షాపుల్లో అందరికీ సరిపడేన్ని వచ్చేవి కావు. డబ్బున్న వాళ్లు ముందే కొనుక్కునేవారు. ఓ మాదిరివాళ్లు, లేనివాళ్లు ఒకటీ అరా కొని.. పరస్పర సహకార పద్ధతిలో పక్క పిల్లలవాటితో మార్చుకునేవారు. అంటే ఓ మూడు సబ్జెక్టు బుక్స్ ఒకరు కొంటే.. మరో మూడు సబ్జెక్టు బుక్స్ ఇంకొకరు కొనేవారన్నమాట. ఇక నోట్బుక్స్ అయితే ఆగస్టు వచ్చేదాకా కొంటూనే ఉండేవారు.
నేనెన్నడూ కొత్త పుస్తకాల మొహం ఎరగను. నాకూ, అక్కకూ వయసులో రెండేళ్ల తేడా ఉన్నా.. చిన్నప్పుడే నాకు ఓ క్లాస్ డబుల్ ప్రమోషన్ ఇవ్వడం వల్ల నేను ఒక్క క్లాస్ మాత్రమే అక్కకు జూనియర్ని. ప్రతిసారీ అక్కకు కొత్త పుస్తకాలు కొనాల్సిందే! నాకు అక్క పుస్తకాలు బదిలీ కావాల్సిందే! ‘దేవుడా.. దేవుడా.. ఈయేడు పుస్తకాలు మారేటట్టు చూడు!’ అని నేను ఎన్నో దేవుళ్లకు మొక్కుకునేదాన్ని గానీ, వాళ్లు ఇతరత్రా బిజీగాఉండి కాబోలు నా మొర వినలేదు. ఏనాడూ నా దాకా వచ్చినపుడు పుస్తకాలు మారలేదు.
అయితే, అక్క పుస్తకాలు అప్పుడే షాపు నుంచి కొనుక్కొచ్చిన వాటిలా కొత్తగా ఉండేవి. తను అట్ట మీద తప్ప ఎక్కడా పేరు కూడా రాసేది కాదు. పేరుకే సంధ్యారాణి తప్ప.. తనసలు శుభ్రరాణి (క్లీన్ క్వీన్). ఆ పుస్తకాలకు కొత్త అట్టలు వేయగానే అవి సరికొత్తగా కనిపించేవి. ఇక నా పుస్తకాలకూ, నోట్స్కూ కూడా విపరీతమైన పోటీ ఉండేది గానీ.. వాటిని నాకంటే జూనియర్ అయిన మా కజిన్కు ఇచ్చేదాన్ని.
కొత్త పుస్తకాలు రాగానే ఆ సంతోషమే వేరు. పుస్తకాన్ని చేతిలోకి తీసుకుని రెపరెపలాడుతుండగా పేజీలు తిప్పుతుంటే.. సన్నటి పరిమళం నాసికకు తాకేది. దాన్ని పదే పదే ముక్కుకు దగ్గరగా పెట్టుకుని వాసన పీల్చేవాళ్లం. ఇక ఆ తరువాత మల్లెపూవులో, గులాబీపూవులో ప్రెస్చేసి పుస్తకాల మధ్యలో పెట్టడం, నెమలీకలు బుక్స్లో దాచుకుని రోజుకోసారి చూసుకుని మురిసిపోవడం అందమైన జ్ఞాపకం.
మా పుస్తకాలన్నిటికీ నాన్న అందంగా అట్టలు వేసేవాడు. బ్రౌన్ కలర్ నున్నటి పేపర్తో మా పుస్తకాలకూ, నోట్ బుక్స్కూ అట్టలు వేసిచ్చేవాడు. మేము రకరకాల పక్షుల బొమ్మలవీ, పూలవీ నేమ్ స్లిప్స్ కొనుక్కుని మా పేరూ, రోల్ నెంబరూ, క్లాసూ రాసుకుని వాటిమీద అతికించుకునేవాళ్లం. ఏవైనా ఇద్దరికీ సమానంగా కొనిచ్చేవాడు నాన్న. తరువాతి రోజుల్లో మేమే అట్టలు వేయడం నేర్చుకున్నాం.
పాత నోట్బుక్స్ ఎవరికైనా కావాలంటే ఇచ్చేవాళ్లం. వాటిలో రాయకుండా మిగిలిపోయిన తెల్లకాగితాలన్నీ కలిపి ఒకట్రెండు రఫ్ నోట్బుక్స్ కుట్టించుకునేవాళ్లం. అవికూడా నాన్నే.. సూదీ దారంతో ఎంతో నీట్గా కుట్టేవాడు. ఏడాది పొడవునా ఆ రఫ్ నోట్బుక్స్ ఎంత సేవ చేసేవో చెప్పలేం.
గోధుమ పిండి ఉడకబెట్టి లై తయారు చేసి.. దానితో అవసరంలేని పేపర్లనన్నిటినీ రెండు చొప్పున జతచేసి అతికి.. పేపర్ కవర్లు తయారు చేసేవాళ్లం. వాటిని కిరాణా షాప్ వాళ్లకు అమ్మేవాళ్లం. వాటితో అయిదు రూపాయలొచ్చినా.. ఎంతో సంపాదించిన సంతృప్తి .
నెల్లుట్ల రమాదేవి ( Nellutla Ramadevi ), రచయిత్రి
Ramaayanam | ఎండకాలం.. ప్రేమలు పండే కాలం!
Ramaayanam | అమ్మే తొలి గురువు