Andhrajyothy | కాకి లెక్కలతో అడ్డగోలుగా రాస్తే సరిపోతుందా.. కాళేశ్వరం ప్రాజెక్టుపై ఆంధ్రజ్యోతికి అవగాహన ఎంత ఉంది?

Andhrajyothy | దేవాదుల... తెలంగాణ ఉద్యమం ఉవ్వెత్తున ఎగిసిపడుతున్న సమయంలో పొలాలకు నీళ్లు కాదు... కేవలం ఈ ప్రాంత ఖాతాలో ఒక ప్రాజెక్టును చేర్చాలనే దురుద్దేశంతో అప్పటి సీఎం చంద్రబాబునాయుడు మేస్త్రీని హెలికాప్టర్‌లో తీసుకుని వెళ్లి శంకుస్థాపన చేసిన ప్రాజెక్టు. ఆదిలో రూ.3-4 వేల కోట్ల అంచనా విలువతో రూపొందించిన అప్పటి ప్రభుత్వం, ప్లానింగ్‌ కమిషన్‌ ముందుకు వెళ్లే సరికి ఏకంగా రూ.9 వేల కోట్ల అంచనా వ్యయంతో డీపీఆర్‌ను సమర్పించింది.

Andhrajyothy | ఆగస్టు 2 (నమస్తే తెలంగాణ): దేవాదుల… తెలంగాణ ఉద్యమం ఉవ్వెత్తున ఎగిసిపడుతున్న సమయంలో పొలాలకు నీళ్లు కాదు… కేవలం ఈ ప్రాంత ఖాతాలో ఒక ప్రాజెక్టును చేర్చాలనే దురుద్దేశంతో అప్పటి సీఎం చంద్రబాబునాయుడు మేస్త్రీని హెలికాప్టర్‌లో తీసుకుని వెళ్లి శంకుస్థాపన చేసిన ప్రాజెక్టు. ఆదిలో రూ.3-4 వేల కోట్ల అంచనా విలువతో రూపొందించిన అప్పటి ప్రభుత్వం, ప్లానింగ్‌ కమిషన్‌ ముందుకు వెళ్లే సరికి ఏకంగా రూ.9 వేల కోట్ల అంచనా వ్యయంతో డీపీఆర్‌ను సమర్పించింది. అందులో బెనిఫిట్‌-కాస్ట్‌ రేషియో (లాభ-వ్యయ నిష్పత్తి) రూపాయికి ఆఠానా కూడా లేదని ప్లానింగ్‌ కమిషన్‌ తిప్పి పంపింది. కానీ కరువు పీడిత ప్రాంత రైతులకు సాగునీరు అందించడంలో ఇవేవీ చూడొద్దంటూ అప్పటి ప్రభుత్వం కేంద్ర ప్రభుత్వాన్ని కోరింది. డీపీఆర్‌లో ప్రత్యేకంగా ‘డిస్ట్రెస్డ్‌ పీపుల్‌’ పదాన్ని చేర్చి… చివరకు 1:1 నిష్పత్తితో మానవతా దృక్పథంతో అనుమతి ఇవ్వాలని కోరడంతో సానుకూలత వచ్చింది.

ఆచరణలో దేవాదుల ప్రాజెక్టు దుస్థితి ఏందో ఇన్నేండ్లుగా తెలంగాణ ప్రజలు చూస్తూనే ఉన్నారు. తెలంగాణ ప్రభుత్వం వచ్చిన తర్వాత రీడిజైనింగ్‌లో భాగంగా దేవాదులకు సమ్మక్క బరాజ్‌తో జీవం పోసిందేగానీ లేకపోతే నేటికీ అది తెల్ల ఏనుగే. మరి.. కాళేశ్వరం ప్రాజెక్టు? రికార్డు స్థాయిలో మూడు సంవత్సరాల్లోనే తెలంగాణ రైతాంగానికి ఫలాలను అందిస్తున్న ఆధునిక దేవాలయం ఇది. కానీ..నాడు దేవాదులను ఆహో.. ఓహో.. అని అక్షరాలతో కొనియాడిన చేతులు ఇప్పుడు కాళేశ్వరంపై కాలకూట విషాన్ని చిమ్ముతున్నాయి. కేవలం దేవాదులనే కాదు..నిన్నటిదాకా ప్రాజెక్టుల్లో కరెంటు ఎంత కాలింది? సర్కారు గల్లా పెట్టెకు ఎంత వచ్చింది? అన్న లెక్కలు మరిచిన బుర్రలే ఇప్పుడు కాళేశ్వరం ప్రాజెక్టు ముందు కూర్చుని చిట్టా పద్దులు రాస్తున్నాయి. ఉరి కొయ్యలకు వేలాడిన తెలంగాణ రైతు, నేడు దేశానికి అన్నం పెట్టే అన్నపూర్ణను సాకారం చేస్తుంటే వారికి నిద్ర పట్టడం లేదు. తెలంగాణ పొలాలు ఎండితే ‘నెర్రెలు విచ్చిన నేలలు’ అంటూ అక్షరానందం పొందిన రోజులను గుర్తు చేసుకొంటూ.. నేడు రాష్ట్రంలో ఎక్కడ చూసినా జలధారలు పారుతుంటే ఆ అక్కసును గరళంలో దాచుకొని అక్షరాల హాలాహలాన్ని చిమ్ముతున్నారు. కాళేశ్వరం ఎత్తిపోతల పథకంపై కొన్నిరోజులుగా ‘ఆంధ్రజ్యోతి’ పరుస్తున్న అడ్డగోలు కథనాల వెనక ఆంతర్యమిదే. తెలంగాణ రైతు బాగుపడ్డది నిజమేనంటూ నోటితో నవ్వుతూ… అందుకు కాళేశ్వరం మాత్రం కారణం కాదంటూ నొసటితో వెక్కిరిస్తున్నది. కాకి లెక్కలతో కాళేశ్వరం ప్రాజెక్టును బద్నాం చేసేందుకు కోడిగుడ్డు మీద ఈకలు పీకుతున్నది. ఈ నేపథ్యంలో ఆంధ్రజ్యోతి కథనాల్లోని అర్ధరహిత, అవగాహనారాహిత్య, అడ్డగోలు రాతలు.. అసలు వాస్తవాలపై ‘నమస్తే తెలంగాణ’ ప్రత్యేక కథనం.

వరద పోటెత్తినపుడు గోదావరి నీటిని ఎత్తి పోయడానికి బదులు పైకి ఎత్తిపోయాల్సిన సమయంలో గోదావరి నీళ్లన్నీ కిందికి పంపుతున్నారు. బిజీబిజీగా ఉండాల్సిన సమయంలో బాహుబలి మోటర్లు గుర్రు పెట్టి మరీ బజ్జుంటున్నాయి. వరదల సమయంలో కింది నుంచి పైకి రావాల్సిన నీరు పైనుంచి కిందికి జారిపోతుంది. వరద పోటెత్తినపుడు నీటిని ఎత్తిపోయని ఈ ప్రాజెక్టును దాదాపు రూ.లక్ష కోట్ల వెచ్చించి ఎందుకు నిర్మించారో అర్థం కాని పరిస్థితి.. ఇదీ ఆంధ్రజ్యోతి కథనంలో అశాస్త్రీయ వాదన.

• సాగునీటి రంగ సూత్రం ప్రకారం జలాలు మూడు రకాలు. వరద (ఫ్లడ్‌) జలాలు, మిగులు (సర్‌ప్లస్‌) జలాలు, నికర (డిపెండబుల్‌) జలాలు. ఈ మాత్రం తెలవకుండా లక్షల క్యూసెక్కుల వరద వస్తున్నపుడు ఎత్తిపోతల మోటర్లు నడపాలని అనడం అవగాహనారాహిత్యం.
• వరద జలాలు అంటే దిగువకు ప్రవహించి సముద్రంలో కలిసేవి. తెలంగాణతోపాటు ఎగువన కురిసిన భారీ వర్షాలకు వస్తున్న లక్షల క్యూసెక్కుల గోదావరి వరద జలాలను దిగువకు వదలాల్సిందే. గోదావరిలోనే కాదు.. ప్రపంచంలో ఏ నదిపైన ప్రాజెక్టులు కట్టినా చేయాల్సిన పని ఇదే. లేకపోతే డ్యాంలు, బరాజ్‌లు కొట్టుకుపోతాయి. ఇప్పుడు గోదావరిజలాల విషయంలో ఎగువన ఉన్న మహారాష్ట్ర మొదలు తెలంగాణ సహా దిగువన ఉన్న ఆంధ్రప్రదేశ్‌ కూడా చేస్తున్నది అదే. వరదజలాలను సముద్రంలోకి వదులుతున్నాయి.
• నదులపై ఉన్న జలాశయాలు పూర్తిస్థాయి నిల్వ సామర్థ్యానికి వచ్చిన తర్వాత వదిలేవి మిగులు జలాలు. గోదావరిపై ఇటు శ్రీరాంసాగర్‌కు ఎగువ నుంచి వస్తున్న వరదను అంచనా వేసి, రిజర్వాయర్‌లో నిల్వ ఉంచడంతోపాటు అంతకుమించి జలాలు వస్తున్నందున దిగువకు వదులుతున్నారు. ఇక.. ఎల్లంపల్లి ప్రాజెక్టు బ్యాలెన్సింగ్‌ రిజర్వాయర్‌. ఇక్కడ కూడా నిల్వకు మించి వస్తున్న జలాలను దిగువకు వదులుతున్నారు. ఆపై ఉన్నవి పార్వతి, సరస్వతి, లక్ష్మీ, సమ్మక్క బరాజ్‌లు. భారీ ఇన్‌ఫ్లో ఉన్నప్పుడు గేట్లు ఎత్తుతారు. నిర్ణీత పరిమాణంలో ఇన్‌ఫ్లో ఉన్నపుడు మోటర్లు ఆన్‌చేసి ఎత్తిపోసుకుంటారు. ఈ నెల ఆదిలో కేవలం ప్రాణహిత నుంచి 20-30 వేల క్యూసెక్కుల వరద ఉన్నపుడు కాళేశ్వరం మోటర్ల ద్వారా ఎత్తిపోశారు. ఇప్పుడు భారీ ఇన్‌ఫ్లో ఉన్నందున గేట్లు ఎత్తి దిగువకు వదులుతున్నారు. ఏపీ పరిధిలోని పోలవరం కూడా డ్యాం కమ్‌ బరాజ్‌. అక్కడ కూడా అదే చేస్తారు.
• ప్రాజెక్టుల్లో నిల్వ చేసినవి నికరజలాలు. శ్రీరాంసాగర్‌, ఎల్లంపల్లి, మిడ్‌మానేరుతోపాటు గోదావరిపై ఉన్న బరాజ్‌లలో నిల్వ ఉన్న నీటిని అవసరాల మేరకు గ్రావిటీ ద్వారాగానీ, మోటర్ల ద్వారాగానీ ఎత్తిపోసుకొని చెరువులు నింపి, పొలాలకు అందిస్తుంటారు. ఏడాది పొడవునా జరిగే ప్రక్రియ ఇదే. అందుకే కాళేశ్వరం అందుబాటులోకి వచ్చిన తర్వాత తెలంగాణ లక్షల టన్నుల ధాన్యాన్ని పండించింది.

కాళేశ్వరం కట్టక ముందు, కట్టిన తర్వాత కూడా 4,000 టీఎంసీల గోదావరి జలాలు సముద్రంలో కలిశాయి. ఈ ఐదేండ్లలో ప్రభుత్వం కాళేశ్వరం పథకం ద్వారా వెయ్యి టీఎంసీల వరకు ఎత్తిపోసి ఉండాలి. వాటిని రిజర్వాయర్లలో నింపి ఉండాలి. తద్వారా కోటి ఎకరాలు సస్యశ్యామలమై ఉండాలి. ఇది ఆంధ్రజ్యోతి వాదన.

• ఇందులో ఆంధ్రజ్యోతి శోధించి, వెలుగులోకి తెచ్చిన విషయమేమీ లేదు. కాళేశ్వరం ప్రాజెక్టు రూపకల్పన సమయంలోనే సీఎం కేసీఆర్‌ అసెంబ్లీ వేదికగా గణాంకాలతో సహా తెలంగాణ సమాజానికి వెలువరించిన వాస్తవాలివి. ‘కృష్ణాలో సంక్షోభం ఉన్నదిగానీ గోదావరిలో పుష్కలమైన జలాలు ఉన్నాయి. లొల్లి, పంచాయితీ లేదు. ఏటా వేల టీఎంసీలు సముద్రంలో కలుస్తాయి. అందులో నుంచి తెలంగాణ అవసరాల మేరకు ఏటా 400-600 టీఎంసీలు వాడుకొంటే రాష్ట్రం గట్టెక్కుతుంది’ అని సీఎం చెప్పారు. రేపు పోలవరం ప్రాజెక్టు పూర్తయిన తర్వాత కూడా ఇదే రీతిన నాలుగైదు వేల టీఎంసీల గోదావరి జలాలు సముద్రంలో కలుస్తాయి. ఎవరైనా కడుపులో పట్టినంత తింటారుగానీ.. ఉన్నదంతా కడుపులో పెట్టాలంటే కుదరదు. ఇక.. వెయ్యి టీఎంసీలు ఎత్తి రిజర్వాయర్లలో నింపాలట! 50 టీఎంసీల సామర్థ్యంతో మల్లన్నసాగర్‌ నిర్మాణం చేపట్టినపుడు ఇంత భారీ స్థాయిలో రిజర్వాయర్లు ఎందుకు? ఇంత భూసేకరణ చేస్తారా? భూకంపాలు వస్తాయి.. బ్రహ్మాండం బద్ధలవుతుందని ఇదే పత్రికలు, ప్రతిపక్షాలు ఘోషించాయి. ఇప్పుడేమో ఏకంగా వెయ్యి టీఎంసీలను ఎత్తి నిల్వ చేసుకోవాలట. ఇవన్నీ చూస్తుంటే… కాళేశ్వరం ప్రాజెక్టును చూసి ఏవో మొరిగినట్టున్నది.

రాష్ట్రంలో పంటల ద్వారా ఆర్థికాభివృద్ధి పెరిగినా.. అందుకు కాళేశ్వరం ప్రాజెక్టు కారణం కాదు. పదిసార్లు గుర్రంగుర్రం అనడం ద్వారా గాడిదను గుర్రం చేయాలనే ఎత్తుగడలో ఇది భాగమే. గత ఐదారేండ్లుగా రాష్ట్రంలో సమృద్ధిగా వర్షాలు కురవడంతో పంటలు పండాయి తప్ప కాళేశ్వరంతో కాదు. దీనికి తోడు మిషన్‌ కాకతీయ కారణంగా రాష్ట్రంలో పంటలు పండాయి. జీఎస్‌డీపీ పెరిగింది. ఇందుకు కాళేశ్వరం ప్రాజెక్టు కారణం కాదు. ఇదీ ఆంధ్రజ్యోతి సూత్రీకరణ.

• ఒక్కసారి గతంలో గోదావరి జలాలతో సాగు… కాళేశ్వరం అందుబాటులోకి వచ్చిన తర్వాత పెరిగిన సాగు విస్తీర్ణం తద్వారా వచ్చిన ధాన్యపు రాశుల లెక్కలు చూస్తే కాకి లెక్కలు ఎవరివో తేలిపోతుంది. తెలంగాణ ఏర్పడక ముందు 2010-11 నీటి సంవత్సరంలో సముద్రంలో కలిసిన గోదావరిజలాల పరిమాణం 3,913.40 టీఎంసీలు. ఈ సంవత్సరం తెలంగాణలో సాధారణ వర్షపాతం 844 మిల్లీమీటర్లు. వాస్తవంగా కురిసింది 1,046 మిల్లీమీటర్లు. అంటే సాధారణం కంటే 29 శాతం ఎక్కువ వర్షపాతం నమోదైంది. ఈ ఏడాది శ్రీరాంసాగర్‌ కింద సాగైన పంటల విస్తీర్ణం 8.84 లక్షల ఎకరాలు.
• 2013-14 నీటి సంవత్సరంలో ఏకంగా 5,069.80 టీఎంసీల గోదావరి జలాలు కడలిలో కలిశాయి. అంటే మంచి వర్షాలు, మంచి వరద ఉన్నది. ఆ ఏడాది 844 మిల్లీమీటర్ల సాధారణ వర్షపాతానికిగాను 1,094 మిల్లీమీటర్ల వర్ష కురిసింది. ఇది సాధారణంకంటే 31 శాతం ఎక్కువ. అదే సంవత్సరం శ్రీరాంసాగర్‌ పరిధిలో సాగైన పంటల విస్తీర్ణం 8.63 లక్షల ఎకరాలు.
• కాళేశ్వరం ప్రాజెక్టు అందుబాటులోకి వచ్చిన తర్వాత ఇదే శ్రీరాంసాగర్‌ పరిధిలో 2019-20లో 9.24 లక్షల ఎకరాలు, 2020-21లో 17.46 లక్షల ఎకరాలు, 2022-23లో 17.01 లక్షల ఎకరాల సాగు విస్తీర్ణం నమోదైంది. ఈ సంవత్సరాల్లో విస్తారంగా వర్షాలు కురిశాయని ఆంధ్రజ్యోతి చెప్పింది. మరి గతంలోనూ విస్తారంగా వర్షాలు, సమృద్ధిగా ఇన్‌ఫ్లోలు ఉంటే శ్రీరాంసాగర్‌ పరిధిలో ఈ స్థాయి పంటలు ఎందుకు పండలేదు? ఇప్పుడు పండినాయంటే దానికి కారణం ఏంటి? ‘ఛూ మంతర్‌’ అంటూ ఆంధ్రజ్యోతి ఏదైనా మంత్రం వేసిందా? ఆ పత్రిక రాసినది అడ్డగోలు, అశాస్త్రీయ కథనాలు అనేందుకు ఇంతకంటే సాక్ష్యాలు ఏం కావాలి?

కాళేశ్వరం ప్రాజెక్టు 2018లో అందుబాటులోకి వస్తే, ఇప్పటివరకు కేవలం 168 టీఎంసీలు ఎత్తిపోశారు. ఇందులో 118 టీఎంసీలు తిరిగి గోదావరిలోకి వదిలేశారు. మిగిలిన 50 టీఎంసీల్లో సగం రిజర్వాయర్లలో ఉంటే సగం సాగుకు వినియోగించారు. టీఎంసీకి పది వేల ఎకరాల మేర వరి సాగును లెక్కిస్తే.. 2.50 లక్షల ఎకరాల్లో సాగు ద్వారా వచ్చిన ఆదాయం రూ.500 కోట్లు. కానీ వాస్తవంలో రెండున్నర లక్షల ఎకరాలకు సాగునీరు అందించలేదు. ఇది ఆంధ్రజ్యోతి వాదన.

• కనీసం ఎత్తిపోతలపై అవగాహనలేని వాదన ఇది. 2019, జూన్‌ నుంచి 2023 జూలై వరకు కాళేశ్వరం మోటర్ల ద్వారా ఎత్తిపోసింది 179.41 టీఎంసీలు. కాళేశ్వరంలో ఎత్తిపోసిన నీటిని వెంటనే ఎల్లంపల్లి ద్వారా రాజరాజేశ్వరి (మిడ్‌మానేరు) జలాశయానికి.. అక్కడి నుంచి దిగువన లోయర్‌ మానేరు, ఎగువన అన్నపూర్ణ, రంగనాయకసాగర్‌, మల్లన్నసాగర్‌, కొండపోచమ్మసాగర్‌ తరలించారు. కాకతీయ కాల్వకు ఏర్పాటు చేసిన లింకు ద్వారా లోయర్‌ మానేరు పైన ఉన్న డిస్ట్రిబ్యూటరీలు, కాకతీయ కాల్వ, వరద కాల్వ మధ్య ప్రాంతంలో ఉన్న చెరువులకు 32 కొత్త తూముల ద్వారా నీరు అందించారు. కాళేశ్వరం ప్రాజెక్టు ద్వారా ఎత్తిపోసిన ప్రతి బొట్టునూ వెంటనే చెరువులకు తరలించాలనేది సీఎం కేసీఆర్‌ స్పష్టమైన ఆదేశాలు. దీని ద్వారా భూగర్భజలాలు గణనీయంగా పెరుగుతాయి. 24 గంటల విద్యుత్తు వల్ల బోర్లు, బావుల ద్వారా రైతులకు సమృద్ధిగా జలాలు అందుతాయి. కానీ ఇక్కడ టీఎంసీకి పదివేల ఎకరాలు అంటూ లెక్కించరు. కాగితాలపై కాకి లెక్కలకూ… క్షేత్రస్థాయి వ్యూహాలకు చాలా తేడా ఉంటుంది.

కాళేశ్వరం ప్రాజెక్టు కింద సృష్టించిన కొత్త ఆయకట్టు 1.25 లక్షల ఎకరాలేనని తేలింది. 2020-21లో రబీ ప్రణాళిక ప్రకారం కాళేశ్వరం ప్రాజెక్టు కింద చూపించిన 35,838 ఎకరాలకు ప్రాజెక్టు కింద నీళ్లిచ్చారు. గత యాసంగి సీజన్‌లో కాళేశ్వరం ప్రాజెక్టు కింద 74,200 ఎకరాలకే సాగునీరు అందించారు. అందులో 19,700 ఎకరాలు ఆరు తడి పంటలు కాగా, 54,500 ఎకరాల్లో వరి. దీనిని పరిగణనలోనికి తీసుకొంటే కాళేశ్వరం ప్రాజెక్టు ద్వారా ఒనగూరిన ప్రయోజనం నామమాత్రమే. ఇది ఆంధ్రజ్యోతి మాట.

• కాళేశ్వరం ప్రాజెక్టు కింద 18.25 లక్షల ఎకరాల ఆయకట్టు స్థిరీకరణ కూడా ఉన్నది. వాస్తవానికి ఏ కొత్త ప్రాజెక్టు కిందయినా హెడ్‌వర్క్స్‌ పూర్తి కాగానే ప్రతిపాదించిన మొత్తం ఆయకట్టు సాగులోకి రాదు. వచ్చిన దాఖలాలు ప్రపంచంలో ఎక్కడా లేవు. కాల్వల నిర్మాణం పూర్తయ్యేకొద్దీ ఆయకట్టు పెరుగుతుంది. ఈలోగా సీఎం కేసీఆర్‌ తాను చెప్పినట్టుగా సమైక్య రాష్ట్రంలో సృష్టించిన విష వలయాలను ఛేదిస్తున్నారు. అందులో భాగంగానే శ్రీరాంసాగర్‌ ఆయకట్టు స్థిరీకరణ విజయవంతంగా పూర్తయింది. మొన్నటిదాకా 2-3 వేల క్యూసెక్కులు కూడా పారని కాకతీయ కాల్వ, ఇప్పుడు ఎనిమిది వేల క్యూసెక్కులకు పైగా కాళేశ్వరజలాల్ని మోసుకెళ్తూ మండు వేసవిలోనూ వేలాది చెరువులను నింపుతుంటే అనేక జిల్లాల్లోని లక్షల ఎకరాల్లో ధాన్యపు సిరులు పండుతున్నాయి.

‘తెలంగాణలో వ్యవసాయం తెల్లబడి ఇప్పుడిప్పుడే బాగుపడింది. రైతు దగ్గర పంట బాగా పండి, షావుకార్ల గల్లా కకళకళలాడుతుంది. ఒక డ్రెస్‌ కొనుక్కునేవారు రెండు డ్రెస్‌లు కొంటుండు. అన్ని రకాల డబ్బు మార్కెట్లోకి వస్తుంది. డబ్బు రైతు దగ్గర ఉండదు. రాష్ట్రంలో ఆర్థికాభివృద్ధి జరుగుతున్నది. వ్యవసాయంలో పెట్టిన పెట్టుబడి అంతా రిటర్న్‌ వచ్చింది’ అని సీఎం కేసీఆర్‌ అంటున్నారు.. ఇక్కడ కేసీఆర్‌ వ్యాఖ్య పాక్షికంగానే సత్యం. నాలుగైదేండ్లుగా వర్షాలు బాగా పడ్డాయి. కొంత మిషన్‌ కాకతీయ కారణంగా రాష్ట్రంలో పంటలు పండాయి. జీఎస్‌డీపీ పెరిగింది. ఇందుకు కాళేశ్వరం కారణం కాదు.

• ఆంధ్రజ్యోతి తన ప్రతి కథనంలో ఇదే బాధ వెల్లగక్కుతున్నది.రాష్ట్రంలో పంటలు బాగా పండినాయని ఒప్పుకొంటుంది. రాష్ట్ర జీఎస్‌డీపీ కూడా బాగా పెరిగిందని చెప్తున్నది. ఎందుకంటే అవి రికార్డుల్లో ఉండే అధికారిక అంకెలు. ఒప్పుకోక తప్పదు. అందుకు కాళేశ్వరం కాదని మొండి వాదన చేస్తున్నది. కానీ ముమ్మాటికీ అది కాళేశ్వరం ఘనతే అని చెప్పేందుకు అధికారిక రికార్డులు ఉన్నాయి.
• 2014-15 సంవత్సరంలో తెలంగాణ పండించిన ధాన్యం 68.17 లక్షల టన్నులు. వాటి విలువ రూ.12,871.01 కోట్లు. తర్వాత రాష్ట్రంలో సాగునీటి ప్రాజెక్టుల రీడిజైనింగ్‌ ప్రక్రియ ముగిసి, సీఎం కేసీఆర్‌ ఆలోచనలు అమలులోకి వచ్చాయి. తద్వారా పాలమూరు జిల్లాలోని పెండింగు ప్రాజెక్టులకు జీవం వచ్చింది. నల్లగొండ, మహబూబ్‌నగర్‌, ఖమ్మంతోపాటు ఇతర జిల్లాల్లోని పాత ప్రాజెక్టుల చుట్టూ ఉన్న విష వలయాన్ని ఛేదించి, మరోవైపు మిషన్‌ కాకతీయ, చిన్న, మధ్యతరహా ప్రాజెక్టులను బోలోపేతం చేశారు. దీంతో 2018-19 సంవత్సరంలో ధాన్యం ఉత్పత్తి 100.02 లక్షల టన్నులకు చేరింది. అంటే ఐదేండ్లలో వృద్ధి 31.85 లక్షల టన్నులు. కాళేశ్వరం ఫలాలు అందడం మొదలైన తర్వాత 2019-20లో రూ.34,084 కోట్ల విలువైన 180.53 లక్షల టన్నుల ధాన్యం ఉత్పత్తి జరిగింది. అంటే ఒకే ఒక్క ఏడాదిలో వృద్ధి 80.53 లక్షల టన్నులు. 2020-21లో కరోనా ఉన్నప్పటికీ తెలంగాణ ప్రభుత్వం తీసుకున్న ప్రత్యేక చర్యలతో దేశంలో ఎక్కడాలేని విధంగా రికార్డు స్థాయిలో 265.34 లక్షల టన్నుల ధాన్య ఉత్పత్తి అయ్యింది. అంటే ఒక్క ఏడాదిలో వృద్ధి 85.34 లక్షల టన్నులు. 2022-23లో 278.30 లక్షల టన్నులతో రూ.54,546.80 కోట్ల విలువైన ధాన్యం ఉత్పత్తి నమోదైంది. ఇదంతా కాళేశ్వరం ఘనత కాకపోతే ఎవరి ఘనత?

కాళేశ్వరం పథకంలో ఈ ఏడాది ఏడు టీఎంసీలు ఎత్తి పోశారు. మేడిగడ్డ నుంచి కొండపోచమ్మసాగర్‌కు ఒక టీఎంసీ నీటిని ఎత్తిపోయాలంటే రూ.50 కోట్ల విద్యుత్తు బిల్లు అవుతుంది. మిడ్‌ మానేరుకు రూ.25 కోట్లు, ఎల్లంపల్లికి రూ.12 కోట్లు, మల్లన్నసాగర్‌కు రూ.40 కోట్లు, శ్రీపాద ఎల్లంపల్లికి రూ.12 కోట్లు అవుతుంది. ఎస్సారెస్పీకి పునరుజ్జీవన పథకం కింద 2.5 టీఎంసీలు తరలించగా.. ఒక టీఎంసీకి రూ.30 కోట్ల చొప్పున ఆ నీళ్ల వ్యయం రూ.75 కోట్లు కరెంటు బిల్లులకే కట్టాల్సి ఉంటుంది.

• ఆంధ్రజ్యోతి కథనం ‘కాళేశ్వరం.. రివర్స్‌!’లో బాక్సు వేసి ప్రచురించిన లెక్క ఇది. అంతకుముందు రాసిన ‘కాళేశ్వరంపై కాకి లెక్క!’ కథనంలో ఒక టీఎంసీకి పది వేల ఎకరాల సాగు.. తద్వారా ఎకరాకు రూ.20 వేల ఆదాయం వస్తుందని వేసిన లెక్కల ప్రకారమే దీనిని సరిపోల్చుదాం. ఏడు టీఎంసీల ద్వారా ఎకరాకు పది వేల ఎకరాల చొప్పున 70 వేల ఎకరాలు సాగవుతుంది. ఎకరాకు రూ.20 వేల ఆదాయం ప్రకారం రైతులకు వచ్చే ఆదాయం రూ.150 కోట్లు. ఆంధ్రజ్యోతి చెప్తున్నది రూ.75 కోట్ల విద్యుత్తు ఖర్చు వృథా అని. రైతులకు రూ.150 కోట్ల ఆదాయం అంటే.. విద్యుత్తు, రైతుల పెట్టుబడి ఖర్చులు పోను వచ్చిన ఆదాయం అంతకంటే రెట్టింపు ఉన్నదని ఈ రెండు కథనాల ద్వారానే స్పష్టమవుతున్నది. అయినా ఈ ఏడుపుగొట్టు వాదనలేందో పచ్చ కండ్లకే తెలియాలి.

కాళేశ్వరం నుంచి ఏటా పారిశ్రామిక అవసరాలకు నీరందించడం ద్వారా రూ.4,530.56 కోట్లు, ప్రాజెక్టు వెంట తాగునీటి అవసరాలకు అందించడం ద్వారా రూ.56.63 కోట్లు, హైదరాబాద్‌ జంట నగరాలకు తాగునీటి అవసరాల ద్వారా రూ.424.74 కోట్లు కలిపి ఏటా రూ.5,011.83 కోట్ల ఆదాయం వస్తుందని ప్రభుత్వం అంచనా వేసింది. కానీ ఐదేండ్లలో పట్టుమని రూ.250 కోట్ల ఆదాయం కూడా రాలేదు. అందుకే ప్రాజెక్టు కోసం తీసుకున్న రుణాలను కూడా ప్రభుత్వమే చెల్లిస్తున్నది.

• కాళేశ్వరం ప్రాజెక్టు రూపకల్పనలోనే 16 టీఎంసీల నీటిని పారిశ్రామిక అవసరాలకు కేటాయించారు. ఇప్పటికే మూడు పరిశ్రమలకు నీటిని కేటాయించారు. మరో రెండు సంస్థల దరఖాస్తులు ప్రభుత్వ పరిశీలనలో ఉన్నాయి. ఇవన్నీ ఉత్పత్తులు ప్రారంభిస్తే కాళేశ్వరం కార్పొరేషన్‌కు ఆదాయం మొదలవుతుంది. ఇలా 16 టీఎంసీల మేర వినియోగంతో కార్పొరేషన్‌కు రూ.4,530.56 కోట్ల ఆదాయం సమకూరుతుంది. ప్రాజెక్టు మొదలైన రెండేండ్లకే రెండు సంవత్సరాల పాటు కరోనా ఉన్నది. అంచనా వేసిన మొత్తం మొదటి రెండు సంవత్సరాల్లోనే రావడం సాధ్యమా? ఎన్టీపీసీ ద్వారా రూ.72 కోట్లు, రామగుండ ఎరువుల కర్మాగారం నుంచి రూ.3.25 కోట్ల నీటి సరఫరా రుసుము నేరుగా కార్పొరేషన్‌ ఖాతాలోకి వెళ్తున్నది. హైదరాబాద్‌ జలమండలికి నీటి బిల్లుల ద్వారా ఏడాదికి రూ.వెయ్యి కోట్ల ఆదాయం వస్తున్నది. ఉచిత తాగునీటి పథకం ద్వారా ప్రభుత్వం రూ.300 కోట్లు ఇస్తున్నది. మొత్తం రూ.1,300 కోట్లు. నగరంలో సరఫరా అయ్యే మంచినీటిలో గోదావరిజలాల వాటా దాదాపు 32 శాతం. ఇలా ఏటా రూ.400 కోట్లకు పైగా ఆదాయం గోదావరిజలాల నుంచి వస్తున్నది. నగరంతోపాటు శివారులోనూ ఒకనాడు చిన్న సంస్థలు బల్క్‌ పద్ధతిలో మంచినీటి కోసం దరఖాస్తు చేసుకొంటే జలమండలి నీటి లభ్యత లేదని తిరస్కరించేది. కానీ ఇప్పుడు గృహ, వ్యాపార, పారిశ్రామిక అవసరాలు ఏవైనా సరే.. పుష్కలంగా నీటిని సరఫరా సామర్థ్యం వచ్చిందంటే అందుకు కాళేశ్వరం ఇచ్చిన భరోసా కాకపోతే ఇంకేంటి? సాంకేతిక వెసులుబాటు కోసం ప్రభుత్వం కార్పొరేషన్లు ఏర్పాటు చేస్తుంది. అయినా అంతిమంగా రాష్ట్ర ప్రభుత్వమే అన్ని రకాలు బాధ్యత వహిస్తుంది.

‘రూ.80వేల కోట్లు పెట్టి కాళేశ్వరం ప్రాజెక్టు కడితే దాని బాకీ ఎప్పుడో తీరిపోయింది..’ తాజాగా సీఎం కేసీఆర్‌ అన్న మాటలివి. ఈ మాట విన్న వెంటనే చాలామంది నిపుణులు నోరెళ్లబెట్టారు. బాకీ తీరిపోయిందంటే ఎలా తీరిపోయింది? ప్రాజెక్టు కట్టడానికి ప్రభుత్వం తాను తీసుకున్న అప్పు మొత్తాన్ని తిరిగి కట్టేసిందా? ప్రాజెక్టు ద్వారా సరఫరా చేసిన నీటితో పండిన పంటలతో రాష్ట్ర ఆర్థికాభివృద్ధి జోరందుకుందా? అన్న రకరకాల మిలియన్‌ డాలర్ల ప్రశ్నలు వారి మెదళ్లను తొలిచేశాయి.

• ప్రభుత్వమంటే రోజువారీ గల్లా పెట్టే చూసుకునే వ్యాపార సంస్థ కాదు. ప్రజా ప్రభుత్వం అనేది తాను చేపట్టిన ప్రాజెక్టుల ద్వారా ప్రజల జీవన, ఆర్థిక స్థితిగతులు గణనీయంగా పెరగాలని ఆశిస్తుంది. అందులోనే రాష్ర్టాభివృద్ధిని చూసుకుంటుంది. సీఎం కేసీఆర్‌ ఆకాంక్ష కూడా ఇదే. కాళేశ్వరం ప్రాజెక్టు రాడార్‌ పరిధిలో ఏడాది పొడవునా పుష్కలమైన నీటి లభ్యత మొదలైంది. వ్యవసాయ ఉత్పత్తులు మూడు రెట్లు పెరిగాయి. మత్స్య సంపద పెరిగింది. ఇవన్నీ రాష్ట్ర ఆదాయం, తలసరి ఆదాయం పెంపునకు దోహదపడ్డాయి. 2014-15లో దేశ తలసరి ఆదాయం రూ.86,647 ఉంటే… తెలంగాణది రూ.1,24,104. మరి 2022-23లో దేశ తలసరి ఆదాయం రూ.1,72,000 ఉంటే.. తెలంగాణది ఏకంగా రూ.3,17,115 అయ్యింది.ప్రజల జీవన ప్రమాణాలు గణనీయంగా మెరుగుపడ్డాయనేందుకు ఇంతకన్నా నిదర్శనం ఏం కావాలి? మరి కాళేశ్వరం ప్రాజెక్టు చేపట్టిన ఉద్దేశమూ ఇదే కదా?

ప్రాణహిత-చేవెళ్ల అయినా ఎల్లంపల్లిలోకే కదా..

తెలంగాణ సాగునీరు, వ్యవసాయ రంగ ముఖచిత్రాలను మార్చింది కాళేశ్వరం ప్రాజెక్టు అనేది నిర్వివాదాంశం. కాకపోతే రాజకీయ భవిష్యత్తు కోసం కాంగ్రెస్‌ పార్టీ, దానికి తందానా అనే రీతిలో ఆంధ్రజ్యోతి ఈ ప్రాజెక్టుపై ప్రజల్లో ఒక రకమైన దుష్ప్రచారం చేయాలనుకుంటున్నాయి. ఎలాంటి ముందుచూపు లేకుండా గతంలో కాంగ్రెస్‌ పార్టీ చేపట్టిన ప్రాణహిత-చేవెళ్ల పథకంలో తెలంగాణ ఏర్పడేనాటికి అంటే ఆరేండ్ల వరకు ప్రధాన బరాజ్‌ నిర్మాణానికి తట్టెడు మట్టి పని చేయలేదు. ఆరేండ్లలో కేవలం కాల్వలు, సొరంగాల కోసం రూ.7500 కోట్లు ఖర్చు చేసింది. ఇదంతా బూడిదలో పోసిన పన్నీరు అని స్వయంగా అప్పటి మహారాష్ట్ర కాంగ్రెస్‌ సీఎం పృథ్విరాజ్‌ చౌహాన్‌ 2013, అక్టోబర్‌ 15న అప్పటి ఏపీ సీఎం కిరణ్‌కుమార్‌రెడ్డికి రాసిన లేఖలో కుండబద్దలు కొట్టారు. ఒకవేళ ఆ ప్రాజెక్టును పరిగణనలోనికి తీసుకున్నా.. తమ్మిడిహట్టి నుంచి ప్రాణహిత జలాలను ఎల్లంపల్లికి తరలిస్తారు. ఇప్పుడు కాంగ్రెస్‌ పార్టీ నాయకులు, ముఖ్యంగా చంద్రబాబుకు దత్త పుత్రులైన రేవంత్‌రెడ్డి, ఆంధ్రజ్యోతి చేస్తున్న దుష్ప్రచారం ప్రకారం… తమ్మిడిహట్టి నుంచి ఎల్లంపల్లికి ఎత్తిపోసిన నీళ్లు కూడా వరదొస్తే దిగువకు పోవాల్సిందే కదా? కానీ సాంకేతికంగా అలా ఉండదు. ఎత్తిపోసిన నీటిని వెంటనే రాజరాజేశ్వర జలాశయం (మిడ్‌మానేరు)కు తరలించి.. అక్కడి నుంచి చెరువులు నింపడం, ఇతర రిజర్వాయర్లలో నిల్వ చేసి, సాగుకు వినియోగించడం జరుగుతుంది. కాళేశ్వరం ప్రాజెక్టు అందుబాటులోకి రావడం ద్వారా ఏడాది పొడవునా మూడు బరాజ్‌లలో 35-40 టీఎంసీలు నిల్వ ఉండి, మండు వేసవిలోనూ సజీవ గోదావరి ఆవిష్రృతం కావటం ప్రాణహిత-చేవెళ్లతో సాధ్యమయ్యేది కాదు.

-(గుండాల కృష్ణ, మ్యాకం రవి కుమార్‌)