పూల పూజకు వేళయ్యింది. ఇక నేటి ఎంగిలిపూల నుంచి సద్దుల బతుకమ్మ దాకా ప్రతి వాకిలీ ఒక పూదోట కానుంది. ‘బతుకమ్మ.. బతుకమ్మ ఉయ్యాలో..’ అంటూ సాగే ఆడబిడ్డల ఆటపాటలతో వాడవాడా హోరెత్తనుంది. ప్రపంచమంతా పువ్వులతో దేవుడిని కొలిస్తే, ఆ పువ్వులనే పూజించే అరుదైన సంస్కృతి తెలంగాణలో ‘బతుకమ్మ’గా బతికుంది. నేటి నుంచి మొదలుకొని ఈనెల 22 వరకు చిన్నారులు, యువతులు, మహిళల ఆటాపాటలతో ప్రతి పల్లె సందడిగా మారనుంది.
హాజీపూర్/మంచిర్యాల ఏసీసీ/ చెన్నూర్ టౌ న్/ మామడ, అక్టోబర్ 13 : ఉమ్మడి ఆదిలాబాద్ జిల్లాలో అత్యంత వైభవంగా జరుపుకునే పండుగ బతుకమ్మ. పల్లెపడుచులతో పాటు పట్టణ మహిళలకూ ఇదే ఇష్టమైన వేడుక. మహాలయ అమావాస్య నుంచి మహర్నవమి దాకా(ఎంగిలి పూల బతుకమ్మ మొదలు సద్దుల (పెద్ద) బతుకమ్మదా కా) ప్రతి రోజూ మహిళలు ఆటపాటలతో బతుకమ్మను కొలుస్తారు. నిత్యం సద్దులు పంచుకొని తింటూ వేడుకలా జరుపుకుంటారు. ఈ బతుక మ్మ పండుగ శనివారం (14వ తేదీన) మహాల య అమవాస్య (పెత్రామాస) సందర్భంగా ఎంగిలిపూలతో ప్రారంభం కానుంది. ఆశ్వయుజ పా డ్యమి నుంచి అశ్వయుజ అష్టమి వరకు తొమ్మిది రోజుల పాటు ఈ ఉత్సవం జరుగనుంది. అక్టోబర్ 22న బతుకమ్మ వేడుకలు ముగుస్తాయి.
నిజానికి ఎంగిలిపూల నుంచే మహిళల సందడి మొదలవుతుంది. మగవారు పూలసేకరణలో నిమగ్నం కాగా, ఆడవాళ్లు వాటిని అందంగా పేర్చి, ఆడుతారు. బతుకమ్మ పండుగ నిజానికి ప్రకృతి పూజ. ప్రకృతి సిద్ధంగా లభించే రకరకాల పూలను, వాటితో గౌరమ్మను పూజించడం ఈ పండుగలోని విశిష్టత.
పెళ్లయి మెట్టినింటికి వెళ్లిన మహిళలంతా ప్రతి బతుకమ్మ పండక్కి పుట్టింటికి చేరుకుంటారు. మమతానురాగాల బతుకమ్మలను పేర్చి, సం తానం, పాడీపంటా చల్లంగుండాలని ఆడిపాడుతారు. ఏడాదికి సరిపడా ఆనందాన్ని మూటగట్టుకొని వెళ్లిపోతారు. తమకు మంచి భర్త దొరకాలని కన్నెపిల్లలు కోరుకుంటారు.
తెలంగాణ సంస్కృతీసంప్రదాయాలకు నిలువెత్తు ప్రతీకలా నిలుస్తోన్న బతుకమ్మ పండుగ వచ్చిందంటే.. పల్లెదారులన్నీ పూల పరిమళాలు వెదజల్లుతాయి. రెండువైపులా పసుపు ఆరబోసినట్లు తంగేడు.. చేనుచెలకల్లోంచి నిక్కినిక్కి చూసే గునుగు, పట్టుకుచ్చు.. ముళ్ల కంచెల మీద నుంచి పలకరించే కట్ల పూలు.. ఇంటి గోడ మీద విరిసి మురిపించే మందారాలు, తలుపు సందుల్లోంచి తొంగి చూసే గన్నేరు.. నేలంతా పరుచుకుని, బంగారాన్ని విచ్చుకునే గుమ్మడి ఇంకా రుద్రాక్ష, గోరింట.. ఇలా తీరొక్క పువ్వు బతుకమ్మ పండుగను ఆహ్వానిస్తూ కనిపిస్తాయి.
బతుకమ్మ పండుగ పుట్టుక గురించి తెలంగాణవ్యాప్తంగా ఎన్నో కథలు వ్యాప్తిలో ఉన్నాయి. 19 వ శతాబ్ద పూర్వార్ధంలో ఒకసారి తెలంగాణ ప్రాం తంలో కలరా, మశూచిలాంటి భయంకర అంటు వ్యాధులు ప్రబలాయి. వేల ప్రాణాలు గాల్లో కలిసిపోయాయి. ఏ గడపలో అడుగు పెట్టినా నిర్జీవ దేహాలే కనిపించాయి. కన్నీటి శోకాలే వినిపించాయి. ఈ తరుణంలో ప్రజలు, తమవాళ్లను బతికించుకునేందుకు, పూలతో బతుకమ్మ పేర్చి, ఆదిపరాశక్తి(గౌరి)ని పూజించారనీ, అదే బతుకమ్మగా ప్రసిద్ధి చెందిందని చెబుతారు. అత్యంత ప్రాచు ర్యం పొందిన మరో కథ ప్రకారం, దక్షిణభారత దేశాన్ని పాలించిన చోళ రాజు ధర్మాంగదుడు సంతానం కోసం లక్ష్మీదేవిని పూజించగా, అతని భార్య ఓ బిడ్డకు జన్మనిచ్చింది. మొదట ఆ బిడ్డకు రాజు లక్ష్మి అని పేరుపెట్టుకున్నాడు. ఆ తర్వాత ఆ చిన్నారిని అనేక ఆపదలు, కష్టాలు చుట్టుముట్టాయి. దీంతో ఆమె పేరును ‘బతుకమ్మ’ అని మార్చాడు. అప్పుడు రాకుమారి, అన్ని గండాలు దాటి బతికి బట్టకట్టింది. అలా అప్పటి నుంచి జనులందరి క్షేమంకోసం పువ్వులు తెచ్చి, ఆమె పేరు (బతుకమ్మ)తో వాటిని పేర్చి, పూజించడం ఆనవాయితీగా వస్తున్నట్లు తెలుస్తోంది.
బతుకమ్మ ఆడబిడ్డల పండుగ. ప్రతి ఇంటా సంతోషాలు వెల్లివిరిసే పండుగ. ఆడబిడ్డలు పుట్టింటికి చేరి ఆడే పండుగ. తరతరాల తెలంగాణ సంస్కృతికి ఇది అద్దం పడుతుంది. కులామతాలకతీతంగా సద్దుల బతుకమ్మ రోజు బతుకమ్మను చెరువులో నిమజ్జనం చేస్తాం. ఈ పండుగ వచ్చిందంటే పుట్టింటికి చేరుతాం. చాలా సంతోషంగా ఉంటుంది.
మన దేశంలో ఎన్నో పండుగలు ఉన్నా, సుమారు పది రోజుల పాటు మహిళలంతా ఒక చోటకు వచ్చి వైభవంగా జరుపుకునే పండుగ బతుకమ్మ. ఈ పండుగకు ఎంతో శాస్త్రీయత ఉంది. ప్రభుత్వం పండుగను అధికారికంగా జరుపుతుండడంతో మహిళలు, మహిళా ఉద్యోగులకు ఎంతో వెసులుబాటు కలిగింది. బతుకమ్మ పండుగ తెలంగాణ సంస్కృతీ సంప్రదాయాలకు ప్రతీక.
తెలంగాణ సంస్కృతీ సంప్రదాయాలకు నెలవు. అత్యంత భక్తి శ్రద్ధలతో మహిళలు ప్రకృతికి ప్రతి రూపమైన పరమేశ్వరిని కొలుస్తూ పండుగ చేసుకుంటారు. చిన్నాపెద్దా తేడా లేకుండా బతకమ్మ పండుగను ఆనందంగా జరుపుకుంటారు. ఆడబిడ్డలు ఏ ఊరిలో ఉన్నా పండుగకు పుట్టింటికి చేరుకోవడంతో ప్రతి ఇంటా కోలాహం నెలకొని ఉంటుంది. చాలా సంతోషంగా ఉంటుంది.