జరిగిన కథ : అనుమకొండలో పండుగల సందడి నెలకొన్నది.‘సంక్రాంతి’ సంబురాలు ముగిశాయో లేదో.. రాజధాని నగరం శివరాత్రికి సిద్ధమైంది. ఎక్కడ చూసినా శైవుల హడావుడే కనిపిస్తున్నది. శివరాత్రి పర్వదినాన జరిగిన ఓ ప్రదర్శనలో వీరభద్రుడి పాత్రధారి.. తను గతంలో కలుసుకున్న భైరవ. తాను అనుమకొండలో ప్రవేశించిన రోజు.. ఈ భైరవ తల్లి రుక్కమ తనకు అన్నం పెట్టింది. ఆమెను కలుసుకునేందుకు అయ్యనవోలుకు ప్రయాణమయ్యాడు జాయప.
అయ్యనవోలు ఊరంతా ఆవుపేడతో అలికి ముగ్గులుపెట్టారు. వేపమండలతో అలంకరించారు. ఉదయం నుంచే కుండలతో తెచ్చిన కల్లు.. ముంతలతో తాగి ఊగడం.. గంతులు.. చిందులు! పోతురాజుల్లా చాలామంది కాళ్లకు గజ్జెలు కట్టి, తలపై కపాలం, చేతిలో త్రిశూలం, మరో చేతిలో వీరకోల.. తన్మయత్వంతో ఒంటిపై కొట్టుకుంటూ వీరనృత్యాలు చేస్తున్నారు. కొందరు రథపు సిడికొక్కెం వీపునకు గుచ్చుకుని.. వర్తులంగా గిరగిరా తిరుగుతున్నారు.
దేవాలయం ముందు భారీ పొయ్యి ఏర్పాటుచేసి అన్నం వండి, గుడిముందు కుంభం వారబోస్తున్నారు. ప్రతి ఇంటివారూ బలి ఇవ్వడానికి వేపమండలు కట్టి, పసుపుకుంకుమతో బొట్లు పెట్టిన ఎనుబోతో, గొర్రెపోతో, కోడిపుంజో చేత పట్టుకుని.. మేళతాళాలతో చిందులేస్తూ వస్తున్నారు. జంతువులను ప్రదక్షిణపథంలో తిప్పి, గుడి ముందు బలి ఇస్తున్నారు. ఒకడు ఆ రక్తం దోసిలితో పట్టి గుడిముందు కొంత పారబోసి, మిగిలింది అక్కడున్న అన్నంతో కలుపుతున్నాడు. ఆ అన్నం పొలాలలో చల్లుతారు. పంట బాగా పండుతుందని నమ్మకం.
గుడి వెనక పెద్ద పొయ్యి. బలి ఇచ్చిన జంతువుల కాలేయాన్ని నూనెలో కాల్చి.. ముక్కలు చేసి ప్రసాదంగా అందరికీ పంచి పెడుతున్నారు. ఈ కార్యక్రమం రోజంతా నిర్విరామంగా సాగిపోతున్నది. భక్తుల్లో ఉద్రేకాలు, పూనకాలూ పెరిగిపోతున్నాయి. రుక్కమ కళ్లు మూసుకుని ఊగిపోతున్నది. కోడిని చేతికిస్తే దాని తలను సునాయాసంగా చేత్తో విరిచి, నోటితో తెంపి.. అటూఇటూ పడేస్తున్నది. వెంటనే దాన్ని గోపయ ముందు ప్రసాదంగా పెడుతున్నారు. జాతర అర్ధరాత్రి దాటేవరకూ జరిగింది. రెండురోజుల తర్వాత మరోజాతర. ఇలా గ్రామంలో ఎప్పుడూ సందడే. ఆనంద కోలాహలమే! ప్రతి పండుగ, ప్రతి కార్యకలాపం సంప్రదాయంతో దేవుడితో ముడిపడే ఉంటుంది. అన్నిట్లో గాఢ నమ్మకం, తీవ్రత ఎక్కువ.
వైశాఖమాసం వచ్చింది. వ్యవసాయ పనులు పూర్తయ్యి.. గ్రామంలో అందరూ కాస్త విశ్రాంతిగా ఉంటారు. అప్పుడు సాధారణంగా కళాప్రదర్శనలు ఎక్కువ. కొండయ బృందం కూడా అందుకు సమాయత్తం అవుతున్నది. అయ్యనవోలులో కొండయ బృందం కళాకారులు ఎక్కువగా దక్షయజ్ఞం ప్రదర్శిస్తుంటారు. నాటకం చివరలో వచ్చే వీరభద్రుడి పాత్ర.. ప్రజల్లో తీవ్ర ప్రభావం చూపిస్తున్నది. భైరవ.. నటుడుగా ఆ వేషం కడతాడు. అతని నటనలోని జవం, జీవం జనాన్ని ఊపేస్తున్నది.
“నువ్వు కూడా మా బృందంలో యాసం కట్టాలి జాయపా..” అన్నాడు భైరవ.
“నేనా?!.. నాకు నాట్యం రాదుగా?!” అన్నాడు జాయప అమాయకంగా.
“మాంచి అందగాడివి. నువ్వు యాసం కడితే నాసామిరంగా.. అదిరిపోద్దనుకో!” అన్నాడు భైరవ ఉత్సాహంగా.
జాయప నవ్వి ఊరుకున్నాడు గానీ.. ఏమీ చెప్పలేదు. ఓరోజు ఇద్దరూ వాహ్యాళిగా పొలాలవైపు వెళ్తున్నారు. అప్పుడు ఎదురొచ్చింది ఓ గడ్డిమోపు. ఆ మోపును నెత్తిన మోస్తున్నది ఓ యువతి. చేతిలో చెరుకు గడ.. నోటిలో చెరుకు ముక్క.. దగ్గరగా వచ్చింది ఆమె. గడ్డిమోపువల్ల ఆమె ముఖం కనిపించడం లేదు. రుబ్బురోలులో రోకలి కదిలినట్లు.. నోట్లో కదులుతున్న చెరుకుగడ ముక్క కనిపిస్తున్నది. విరగకాసిన చెరుకుతోటలా అద్భుతమైన ఒంటి హొయలున్న ఆమె కాళ్లకున్న కడియాలు, అందియలు గణగణ మోగుతుంటే.. ఆమె ధనాధనా నడుస్తున్నది. గోధుమవన్నె లంగామీద ఎర్రంచున్న పచ్చవోణి కట్టింది. లంగా ఓ పక్క పైకిలేపి నడుములో దోపింది. పక్కన ఖాళీ.. సుడిగుండంలా లాగేస్తున్న ‘భ్రూమధ్య’ మీద అతని చూపు చిక్కుకుపోయింది.
రెప్పవేయకుండా ఆమెనే చూస్తున్న జాయపకు.. హాల శాతవాహన చక్రవర్తి రచించిన గాథాసప్తశతి లోనిది కాబోలు.. ఓ పద్యం తటిల్లుమని తోచింది.
‘ఎవరైనా మొదటగా ఆమె ఏ దేహభాగాన్ని చూస్తారో.. వారి దృష్టి అక్కడే నిలిచిపోతుంది!
ఆమె శరీరాన్ని పూర్తిగా చూసినవారే లేరు..’
“జాయపా! చూడు.. ఇదే మన పార్వతి. పేరు కాకతి! మా మావ కూతురు! కాకతీ.. ఆగాగు!” అన్నాడు భైరవ.
“అయ్య బండబూతులు తిడతన్నాడు! నేనాడను ఆ యాసం!”.. గడ్డిమోపులోంచి వినిపించిందా మాట.
“ఇన్నావా.. ఇన్నావా జాయపా! ఆ గొంతు ఎంత బెమ్మాండంగా ఉందో.. యాసం కడితే అచ్చం పార్వతేననుకో! అసలు పజ్జెం ఎత్తుకున్నదంటే.. ఏంటీ..? పదూళ్లకు ఇనిపించాల్సిందే!”..
అవసరార్థం ఆమెను మెచ్చుకుంటున్నాడని అర్థమై.. అదొక మధురంగా ఉంది జాయపకు.
“సందేళ గుడి కాడ నాటకం అభ్యాసం. మావతో నేను మాట్టాడతాలే! నువ్వు బెంగెట్టుకోమాకు కాకతమ్మా! ఎల్లు.. ఎల్లి బువ్వదిని పడుకో! ఇదిగో ఈ అబ్బాయి అనుమకొండ నుంచి వచ్చుండాడు. నీ యాసం చూడ్డానికి”..
ఆమె విసురుగా పెద్దపెద్ద అంగలు వేస్తూ పోతున్నది. జాయప చూపుమాత్రం నడకతోపాటు ఉవ్వెత్తున ఎగసిపడుతున్న ఆమె జఘనం పైనుంచి మరలడం లేదు.
ఆమె సింహమధ్య! పృథ్వి ఆమె జఘనం అయితే.. ఆకాశం ఆమె పైఎద!!
గ్రామీణ జీవనంలోని పచ్చి ప్రవర్తన.. కాకతి రూపంలో జాయపను ఎంతో ఆకట్టుకుంది.
ఆమె కదలికలు.. మాటలు.. అవి ధ్వనించే నిజాయితీ.. ఎంతో రమ్యంగా ఉన్నాయి. అన్నిటికీమించి ఆమె శరీరపు శృంగార రమ్యత.. యవ్వనానికి వస్తున్న జాయపను మొదటిసారి ఆకర్షించింది.
వయసు చిన్నదే అయినా.. అప్పుడే పుష్పించిన ఆ శరీరంలో ఆ వంపులు. వాటిల్లోని పచ్చిమెరుపు..
శరీరాకృతి పూర్తిగా విప్పారితే.. ఓయమ్మో.. తట్టుకోవడం కష్టం!!
అంతలోనే ఓ దిగులు అతణ్ని ఆవరించింది. కారణం.. ఆమె ముఖారవిందం చూడలేకపోయాడు తను. గడ్డిమోపులోంచి వచ్చిన మాటలు విన్నాడు.. శరీరాన్ని చూశాడు. కానీ, ముఖారవిందం దర్శనం కాలేదు.
సంధ్యవేళ జాయప గుడివద్దకు వచ్చేసరికి ఆమె.. కాకతి గుడిచుట్టూ ప్రదక్షిణలు చేస్తున్నది. పెద్దపెద్ద అంగలు వేస్తూ అదే నడక.. అదే ఊపు! పచ్చి గడ్డిమోపులా పచ్చి అందాలు మోపుకట్టిన పడతి.. కాకతి!!
ఆమెను చూడగానే జాయప ముఖంలో కోటి ప్రమిదలు వెలిగాయి. ఎందుకంటే.. ఇప్పుడు ఆమె ముఖారవిందం అతనికి సుస్పష్టమైంది. వెన్నెలరేయి నిండు చంద్రబింబం. విప్పారుతూ ఇప్పుడిప్పుడే సంపూర్ణత్వాన్ని సంతరించుకుంటున్న యవ్వనోల్బణం. ముఖ్యంగా కోడెదూడలాంటి ఆ ముక్కు.. దేవళం ముందున్న నందీశ్వరునిలా వేడి ఉచ్ఛ్వాస నిశ్వాసలు వెలారుస్తూ.. జాయపను దిగ్భ్రాంతికి గురిచేసింది.
చెరుకువింటిలా లేదు. చెరుకుతోటలా ఉంది. చందనవృక్షంలా లేదు. చందనవనంలా ఉంది. బొండుమల్లెలా లేదు. మల్లెతోటలా ఉంది.
ప్రవర్తన.. గరకు మొగిలిపువ్వుల తోట. రూపం.. ఓ అద్భుతశిల్పం. ఆమె మొత్తంగా వేయిస్తంభాల శృంగారాలయంలా ఉంది.
జాయపను చూసి ప్రదక్షిణ ఆపేసి.. జోడించిన చేతులతోనే దగ్గరికి వచ్చింది. కనురెప్పలు కదిలించి పరిశీలనగా చూసింది. నల్లతుమ్మెదల గుంపు జివ్వున ఎగిరి జాయప చుట్టూ పల్లటీలు కొట్టాయి.
“అత్తమా.. ఎవడే ఈ పిలగాడు?”.
కాకతి అరుస్తున్నదని జాయప అనుకున్నాడు. కానీ, ఆమె మామూలుగానే మాట్లాడుతున్నది.
కాకతి నోరు మూస్తున్నట్లుగా చెయ్యి పెట్టి..
సంధ్యవేళ జాయప గుడివద్దకు వచ్చేసరికి ఆమె.. కాకతి గుడిచుట్టూ ప్రదక్షిణలు చేస్తున్నది. పెద్దపెద్ద అంగలు వేస్తూ అదే నడక.. అదే ఊపు! పచ్చి గడ్డిమోపులా పచ్చి అందాలు మోపుకట్టిన పడతి.. కాకతి!!
“ఏందామాట!? పిలగాడేంటే.. పిలగాడు! జాయప.. మా అన్నకొడుకు. తూర్పుకెల్లి అచ్చాడు. మీబావ తోటోడు. పిలగాడేంది.. పిలగాడు!?” అన్నది రుక్కమ.
మేనత్త చెప్పింది విని.. తనవంకే రెప్పవేయకుండా చూస్తున్న జాయపను క్షణమాత్రం చూసి తలతిప్పి మరోవైపు చూసింది. దూరంగా ఓ గర్భిణి కనిపించింది.
“అత్తమా అత్తమా! అటు సూడు. ఎవరే ఆ పొట్టా?” అన్నది హాస్యంగా.
అటు చూసిన రుక్కమ..
“హవ్వ! అట్టా అనొచ్చా.. మన సత్యాలు మావయ కూతురు అచ్చమ. ఏడోకాన్పు కొచ్చింది” అని చెప్పింది.
“ఎనక చీమలబారు లాగా ఏందది!? దాని పిల్లలా..” అన్నది కాకతి.
“అవును. మొగుడు ఇప్పుడు నాలుగోపెళ్లి కోసం సూపులకు పోతన్నాడంట. అందుకని దీన్ని పుట్టింటికి తోలాడు” చెప్పింది రుక్కమ.
వెళ్లే గర్భిణిని చూస్తూ.. వాళ్లిద్దరూ చెప్పుకొంటున్న గ్రామఊసులు ముచ్చట గొలిపాయి జాయపకు. ఇలాంటి దృశ్యాలు, మాటలు ఎప్పుడూ ఎక్కడా చెవిన పడలేదు జాయపకు.
కాకతి అంటే రుక్కమకు ఇష్టం.. గుడినిర్వహణలో సహకరిస్తుందని. భైరవకు అవసరం.. నాటకంలో పాత్ర కోసం. అప్పుడే కొండయ వచ్చాడు. ఇతర నటులు, గాయకులు, వాద్యకారులు తమతమ వాద్యాలతో వచ్చారు. అందరినీ పిలిచి అభ్యాసానికి తగిన ఏర్పాట్లుచేసిన భైరవ.. అభ్యాసం కోసం అందరినీ హడావిడి పెట్టాడు.. మొదట రంగప్రార్థన చేసి అభ్యాసం ప్రారంభించారు.
“అసలు.. యాసం చెయ్యగలవో లేదో సూద్దాం..” అంటూ ఓ పద్యం పాడి, నటించి చూపాడు కొండయ.
జాయప అతణ్ని అనుకరించి నటించి చూపాడు. అందరూ నోరెళ్లబెట్టి ఉండిపోయారు.
అక్కడ నాట్యమైనా నాటకమే.. నాటకమన్నా నాట్యమే! తర్వాత కొండయ చేసి చూపకుండానే.. చెప్పగానే పాత్రను, పద్యాన్ని అర్థం చేసుకుని నాట్యం చేసి చూపాడు జాయప. మరో పది ఘడియలకు పూర్తిగా నాటకంలో మమేకమయ్యాడు.
తలగడదీవి రాజప్రాసాదంలో తనుచూసిన నాట్యాలకు, ఇక్కడ గ్రామ ప్రదర్శనల నాట్యాంశానికీ చాలా వ్యత్యాసం ఉందని జాయప భావించాడు. అలాగే అనుమకొండలో దేవాలయాల వద్ద, పండుగలలో వీధులవద్ద చూస్తున్న వివిధ కళారూపాలు జనులందరిలాగే తనకూ ఉత్తేజాన్ని, సరదాను కలిగిస్తున్నా.. వాటిల్లో అనేకానేక తప్పులు దొర్లడం జాయప గుర్తిస్తున్నాడు. ముఖ్యంగా కచ్చితత్వం లేదు. ఇవ్వాళ ఒకలా ఉన్న అభ్యాసం రేపు మరోలా ఉంటున్నది. అభ్యాసం పూర్తయ్యాక వచ్చి అక్కడున్న కక్షాసనంపై కూర్చున్నాడు జాయప.
“భలే తొక్కుతున్నావే నాట్టెం!”.. అన్నారెవరో చెవిలో. గిరుక్కున తలతిప్పి చూశాడు. కాకతి!!
ఆనందపడిపోయి గట్టిగా నవ్వాడు. ఆమె ఆశ్చర్యంగా చూసింది. “ఎందుకు నవ్వావ్ ??” అన్నది.
“నువ్వు ఇంత చిన్నగా మాట్లాడినందుకు” అన్నాడు.ఆమె అప్పుడు జాయప చెవి పట్టుకుని లాగి..
చెవిలో గుసగుసగా.. “నాట్టెం బాగా తొక్కావ్..” అన్నది. ఇద్దరూ కలిసికట్టుగా యుగళగీతంలా గట్టిగా నవ్వారు కాసేపు. ముసిముసిగా నవ్వారు కాసేపు. ఆమె నవ్వుతూ అతని పక్కకు జరిగింది కూడా.
ఆమె నటన, నాట్యం, పాట అన్నీ కాస్త అతిగా ఉన్నా, బాగా నచ్చాయి జాయపకు. ముఖ్యంగా ఆమె ఉధృతమైన శారీరక ఉన్నతులు!! హాల శాతకర్ణి చెప్పినట్లు.. చూపు ఏదో ఓ చోట ఆగిపోతున్నది.
పక్కనున్న గ్రామం ముర్రూరులో ప్రదర్శన జరిగింది. అద్భుతంగా ఉన్నదని అందరూ అభినందించారు. మొదటి ప్రదర్శన అయినా బాగా చేశాడని జాయపను అందరూ మెచ్చుకున్నారు.
“నువ్వు ఆ నటరాజువే జాయపా! ఆ నాట్యం చేస్తంటే.. అచ్చంగా అ నటరాజు పూనినట్లే చేస్తన్నావ్! ఇయ్యాల నుంచి నిన్ను నేను ‘నటరాజా’ అనే పిలుస్తా!”.. భైరవ ఉద్రేకంగా ఆ మాటలు అనగానే.. జాయప తుళ్లిపడ్డాడు.
(సశేషం)
– మత్తి భానుమూర్తి 99893 71284