నాగార్జునసాగర్‌ ప్రాజెక్ట్‌కు 67 వసంతాలు

• ముక్త్యాల రాజు ఆలోచనలతో ప్రాజెక్టుకు నాంది
• 1955 డిసెంబర్‌ 10న శంకుస్థాపన
• చేసిన ప్రధాని నెహ్రూ బీడు భూములను
• సస్యశ్యామలం చేసిన కల్పతరువు

నందికొండ, డిసెంబర్‌ 9 : తెలంగాణ, ఆంధ్రా ఉమ్మడి తెలుగు రాష్ర్టాలకు అన్నపూర్ణగా, ఆధునిక దేవాలయంగా పేరొందిన నాగార్జునసాగర్‌ ఆనకట్ట నిర్మాణానికి శంకుస్థాపన జరిగి శుక్రవారం నాటికి 66 వసంతాలు పూర్తయ్యాయి. రైతులు కరువుతో అల్లాడుతున్న సమయంలో ముక్త్యాల కోట రాజు రాజా రామగోపాల్‌ కృష్ణ మహేశ్వరప్రసాద్‌ ఆలోచనతో ప్రాజెక్టు పురుడుపోసుకున్నది. కృష్ణా నదిపైన ప్రాజెక్టు కట్టేందుకు పులిచింతల ప్రదేశం అనువుగా ఉన్నదని 1908లో బ్రిటీష్‌ ఇంజినీర్లు కర్నల్‌ ఎల్లిస్‌, కర్నల్‌ సిటీ మార్లింగ్స్‌ తెలిపారు. కానీ, ఖోస్లా కమిటీ సూచనలతో 1954 డిసెంబర్‌ 17న అప్పటి గవర్నర్‌ త్రివేది నాగార్జునసాగర్‌ ప్రాజెక్ట్‌ నిర్మాణాన్ని ప్రకటించారు. దాంతో 1955 డిసెంబర్‌ 10న అప్పటి ప్రధాని జవహర్‌లాల్‌ నెహ్రూ పైలాన్‌కాలనీలోని పిల్లర్‌ వద్ద డ్యాం నిర్మాణానికి శంకుస్థాపన చేశారు. ఈ సందర్భంగా ఆయన మాట్లాడుతూ ‘ఈ నాడు నాగార్జునసాగర్‌ ప్రాజెక్టుకు చేస్తున్న శంకుస్థాపన పవిత్రకార్యంగా పరిగణిస్తున్నాను’ అని పేర్కొన్నారు.

• ప్రపంచంలోనే రాతి ఆనకట్టల్లో నాగార్జునసాగర్‌ ప్రాజెక్టు మొదటిది.
• 1955 నుంచి 1967 వరకు దాదాపు 12 ఏండ్ల పాటు నిర్మాణం జరిగింది.
• రోజూ దాదాపు 500 మంది ఇంజినీర్లు, 500 మంది వర్కుచార్టు ఉద్యోగులు, 40 వేల మంది కూలీలు ప్రాజెక్టు నిర్మాణంలో పాల్పంచుకున్నారు.
• రాతి కట్టడం పొడవు 4,758 అడుగులు, 408 అడుగుల ఎత్తు, అడుగున 287.9 నుంచి 300 అడుగుల వెడల్పుతో,79 బ్లాకులుగా ప్రాజెక్టును నిర్మించారు.
• 546 అడుగుల పైన 45 పొడవు, 44 అడుగుల వెడల్పుతో 26 రేడియల్‌ క్రస్ట్‌ గేట్లను ఇంజినీర్‌ కేఎల్‌ రావు పర్యవేక్షణలో నిర్మించారు.
• పూర్తి స్థాయి నీటి మట్టం 590 అడుగులకు చేరుకున్నపుడు 26 క్రస్ట్‌ గేట్ల ద్వారా 11,70,000 క్యూసెక్కుల వరద నీటిని స్పిల్‌వే మీదుగా విడుదల చేసేలా డిజైన్‌ చేశారు.
• కుడి(జవహర్‌లాల్‌ నెహ్రూ), ఎడమ (లాల్‌ బహదూర్‌ శాస్త్రి) కాల్వల పరిధిలో 18.94లక్షల ఎకరాల ఆయకట్టుకు నీరందించేలా 132టీఎంసీలు కేటాయించారు.
• 1967 ఆగస్టు 4న అనాటి ప్రధాని ఇందిరాగాంధీ నీటిని విడుదల చేశారు.
• నాగార్జునసాగర్‌ జలాశయ విస్తీర్ణం 110 చదరపు మైళ్లు, గరిష్ఠ నీటి మట్టం 590 అడుగులు(408.24 టీఎంసీలు) కాగా, పూడిక కారణంగా నిల్వ సామర్థ్యం 312 టీఎంసీలకు తగ్గిపోయింది.