Tech Talk | అనుమతి గతి తప్పితే.. మీ డేటా వాళ్లకు చిక్కినట్టే..

స్మార్ట్‌ఫోన్‌ ఉన్నాక.. అందులో యాప్‌లు ఉండాల్సిందే! మెసేజుల కోసం ఓ యాప్‌, రింగ్‌టోన్ల కోసం మరో యాప్‌, వాట్సాప్‌ స్టేటస్‌ల కోసం ఇంకో యాప్‌.. ఇలా ప్లేస్టోర్‌లోకి వచ్చిన ప్రతి యాప్‌ మన ఫోన్‌లో ఇన్‌స్టాల్‌ చేయాల్సిందే! అనుకుంటారు కొందరు.

Tech Talk | స్మార్ట్‌ఫోన్‌ ఉన్నాక.. అందులో యాప్‌లు ఉండాల్సిందే! మెసేజుల కోసం ఓ యాప్‌, రింగ్‌టోన్ల కోసం మరో యాప్‌, వాట్సాప్‌ స్టేటస్‌ల కోసం ఇంకో యాప్‌.. ఇలా ప్లేస్టోర్‌లోకి వచ్చిన ప్రతి యాప్‌ మన ఫోన్‌లో ఇన్‌స్టాల్‌ చేయాల్సిందే! అనుకుంటారు కొందరు. కానీ, ఈ యాప్‌లు ఇన్‌స్టాల్‌ చేసే క్రమంలో రకరకాల అనుమతులు అడుగుతాయి. ఆ యాప్‌ దేనిని ఉద్దేశించింది? అడుగుతున్న పర్మిషన్లు ఏమిటి? అనే స్పృహ కలిగి ఉండాలి. ఎందుకంటే ‘మీరు ఇన్‌స్టాల్‌ చేసే యాప్‌లకు ఇచ్చే ప్రతి అనుమతి.. మీ ఫోన్‌లోకి చొరబడే చిన్న ద్వారం లాంటిది. ఆ దారి ఫ్రాడ్‌స్టర్లకు తెలిసిపోతే.. మీ డేటా వాళ్లకు చిక్కినట్టే.

కొన్ని యాప్‌లు.. తమ పనికి సంబంధం లేని అనుమతులను అడుగుతుంటాయి. ఉదాహరణకు, మీరు టార్చ్‌ లైట్‌ కోసం ఒక యాప్‌ను డౌన్‌లోడ్‌ చేశారనుకోండి. దానికి మీ ఫోన్‌లోని కాంటాక్టులు, మెసేజ్‌లు, లొకేషన్‌ యాక్సెస్‌ ఎందుకు అవసరం? ఆలోచించండి! ఇలాంటి అనవసర అనుమతులే ప్రమాదకరంగా మారుతాయి. యాప్‌లకు మీరు అనవసరమైన అనుమతులు ఇవ్వడం వల్ల మీ వ్యక్తిగత సమాచారం సైబర్‌ నేరగాళ్ల చేతుల్లోకి వెళ్లే ప్రమాదం ఉంది.

• ఎక్కువ అనుమతులున్న యాప్‌లు మీకు తెలియకుండానే మీ వ్యక్తిగత వివరాల్ని సేకరిస్తాయి. ఫోన్‌ నంబర్లు, లొకేషన్‌ డేటా, సేవ్‌ చేసిన పాస్‌వర్డులు లాంటి ముఖ్యమైన సమాచారాన్ని సేకరిస్తాయి. ఆ తర్వాత దాన్ని అమ్మి డబ్బు సంపాదిస్తాయి.
• కొన్ని యాప్‌లు మీరిచ్చిన అనవసర అనుమతులను ఉపయోగించి మీ ఫోన్‌లోకి మాల్‌వేర్‌, వైరస్‌లను పంపుతాయి. దీని ద్వారా సైబర్‌ నేరగాళ్లు ఫోన్‌ను తమ అదుపులోకి తీసుకొని డేటాను దొంగిలిస్తారు. మీరేం చేస్తున్నారో రహస్యంగా గమనించి బ్లాక్‌మెయిల్‌ చేస్తారు.
• ఒక్కసారి మీ డేటా చేజిక్కితే.. బ్యాంకు ఖాతాల నుంచి డబ్బు లాగేస్తారు. మీ అకౌంట్‌ మీద ఆన్‌లైన్‌ కొనుగోళ్లు చేస్తారు. అంతేకాదు, ప్రతిష్ఠాత్మక సంస్థల పేరిట మీకు మెసేజ్‌లు, ఇ-మెయిల్‌లు పంపిస్తారు. వీటిని ‘ఫిషింగ్‌ దాడులు’ అంటారు. ఈ మెసేజ్‌లు క్లిక్‌ చేస్తే మీ బ్యాంకు వివరాలు, పాస్‌వర్డ్‌లు వారికి తెలిసిపోతాయి.
• మీకు తెలియకుండానే మీ ఫోన్‌లోకి రాన్సమ్‌వేర్‌ ఇన్‌స్టాల్‌ చేస్తారు. ఇది మీ ఫోన్‌లోని ఫైల్స్‌ను లాక్‌ చేస్తుంది. వాటిని మళ్లీ తెరిచేందుకు డబ్బు చెల్లించాలని ఫ్రాడ్‌స్టర్లు డిమాండ్‌ చేస్తారు.

సురక్షితంగా ఉండాలంటే..

• అన్ని ఆన్‌లైన్‌ ఖాతాలకు (జీమెయిల్‌, బ్యాంక్‌, సోషల్‌ మీడియా) టూ-ఫ్యాక్టర్‌ ఆథెంటికేషన్‌ (2FA)ను ఎనేబుల్‌ చేయండి. లాగిన్‌ అయినప్పుడు మీ పాస్‌వర్డ్‌తో పాటు, మీ ఫోన్‌కు వచ్చే ఒక కోడ్‌ను (ఓటీపీ) ఎంటర్‌ చేయాల్సి ఉంటుంది. దీనివల్ల మీ పాస్‌వర్డ్‌ దొరికినా, మీ ఖాతాలోకి ఎవరూ వెళ్లలేరు.
• ఫోన్‌కు సంఖ్యలతో గానీ, పాటర్న్‌తో కూడిన బలమైన పాస్‌కోడ్‌ను సెట్‌ చేయాలి. వేలిముద్ర (ఫింగర్‌ప్రింట్‌) గానీ, ఫేస్‌ లాగిన్‌ను వాడేటప్పుడు అదనపు జాగ్రత్తలు తీసుకోవాలి.
• అవసరమైన యాప్‌లను కేవలం గూగుల్‌ ప్లే స్టోర్‌, ఆపిల్‌ యాప్‌ స్టోర్‌ల నుంచే డౌన్‌లోడ్‌ చేయాలి. తెలియని వెబ్‌సైట్‌లు, థర్డ్‌పార్టీ యాప్‌ స్టోర్‌ల నుంచి ఎప్పుడూ ఏపీకే (APK) ఫైల్స్‌ డౌన్‌లోడ్‌ చేయొద్దు. వాటిలో వైరస్‌లు ఉండే ప్రమాదం ఎక్కువ.
• మీ ఫోన్‌లోని ప్రతి యాప్‌కు ఏయే అనుమతులు ఇచ్చారో రెగ్యులర్‌గా చెక్‌ చేయండి. యాప్‌ పనితీరుకు అవసరంలేని అనుమతులు ఉంటే వెంటనే తీసివేయండి. ఉదాహరణకు, టార్చ్‌లైట్‌ యాప్‌ ఇన్‌స్టాలేషన్‌కు మైక్రోఫోన్‌ యాక్సెస్‌ అనవసరం.
• షాపింగ్‌ మాల్స్‌, రైల్వే స్టేషన్లు, బస్టాండ్లలో ఉండే ఉచిత పబ్లిక్‌ వై-ఫై వాడేటప్పుడు చాలా జాగ్రత్త. అవి హ్యాకర్లకు సులువుగా అందుబాటులో ఉంటాయి. వీలైనంత వరకు వాటిని వాడకపోవడమే మంచిది. తప్పనిసరి అయితే వీపీఎన్‌ (VPN) వాడి కనెక్ట్‌ అవ్వడం మంచిది.
• ఫోన్‌ పోతే దానిలో మొత్తం డేటాను మీరు దూరం నుంచే చెరిపేసే (రిమోట్‌ వైప్‌) ఫీచర్‌ను ఎనేబుల్‌ చేయండి. ఇది మీ వ్యక్తిగత సమాచారాన్ని దొంగల బారినుంచి రక్షిస్తుంది.
• డేటా వాడకంలో ఏదైనా అసాధారణ మార్పు ఉందా అని ఎప్పటికప్పుడు గమనించండి. మీరు వాడకుండానే డేటా ఎక్కువ ఖర్చవుతుంటే, మీ ఫోన్‌లో ఏదైనా భద్రతపరమైన సమస్య ఉండవచ్చు.
• వీపీఎన్‌ సబ్‌స్క్రిప్షన్‌ లేకపోతే టీఓఆర్‌ (TOR), బ్రేవ్‌ (Brave), డక్‌ డక్‌ గో (Duck Duck Go) వంటి ప్రైవసీకి ప్రాధాన్యమిచ్చే బ్రౌజర్లను వాడండి. ఇవి మీ ఆన్‌లైన్‌ కార్యకలాపాలను ట్రాక్‌ చేయనీయవు. ఇతర బ్రౌజర్లు వాడితే, ఎప్పుడూ ఇంకాగ్నిటో మోడ్‌లో ఉపయోగించండి.

ఆండ్రాయిడ్‌ ఫోన్‌ వాడితే!

• యాప్‌ అనుమతులు: సెట్టింగ్స్‌> ప్రైవసీ> పర్మిషన్‌ మేనేజ్‌మెంట్‌లో ప్రతి యాప్‌కు ఏ అనుమతులు ఇచ్చారో చూడవచ్చు.
• ఆటో అప్‌డేట్స్‌: సెట్టింగ్స్‌> జనరల్‌> సాఫ్ట్‌వేర్‌ అప్‌డేట్‌లో ఆటో అప్‌డేట్‌లు ఎనేబుల్‌ చేయండి. యాప్‌లు, ఫోన్‌ సాఫ్ట్‌వేర్‌ ఎప్పుడూ తాజా వర్షన్‌కు అప్‌డేట్‌ అవుతూ ఉండాలి.
• ఫైండ్‌ మై డివైజ్‌: సెట్టింగ్స్‌> ఫైండ్‌ మై డివైజ్‌ ఎనేబుల్‌ చేస్తే… ఫోన్‌ పోయినా కనిపెట్టడానికి ఉపయోగపడుతుంది.
• లాక్‌ స్క్రీన్‌ నోటిఫికేషన్స్‌: సెట్టింగ్స్‌> జనరల్‌> యాప్స్‌ & నోటిఫికేషన్స్‌> నోటిఫికేషన్స్‌> లాక్‌ స్క్రీన్‌ ఎనేబుల్‌ చేస్తే.. మీ వ్యక్తిగత మెసేజ్‌లు లాక్‌ స్క్రీన్‌పై కనిపించకుండా ఉంటాయి.
• కెమెరా/మైక్రోఫోన్‌ యాక్సెస్‌: సెట్టింగ్స్‌> సెక్యూరిటీ & ప్రైవసీ. ఇక్కడ కెమెరా, మైక్రోఫోన్‌ యాక్సెస్‌లను ఆఫ్‌ చేయవచ్చు.

ఐఓఎస్‌ వాడుతున్నారా?

• యాప్‌ అనుమతులు: సెట్టింగ్స్‌> ప్రైవసీ&సెక్యూరిటీ, ఆపై యాప్‌ ప్రైవసీ రిపోర్ట్‌ చూడండి. ఇక్కడ యాప్‌లకు లొకేషన్‌, కాంటాక్ట్స్‌, మైక్రోఫోన్‌, కెమెరాకు ఇచ్చిన అనుమతులు తనిఖీ చేయవచ్చు.
• ఆటో అప్‌డేట్స్‌: సెట్టింగ్స్‌> జనరల్‌> సాఫ్ట్‌వేర్‌ అప్‌డేట్‌.
• ఫైండ్‌ మై డివైజ్‌: సెట్టింగ్స్‌> ఆపిల్‌ ఐడీ, ఐక్లౌడ్‌ మీడియా&పర్చేజెస్‌> ఫైండ్‌ మై డివైజ్‌.
• లాక్‌ స్క్రీన్‌ నోటిఫికేషన్స్‌: సెట్టింగ్స్‌> నోటిఫికేషన్స్‌
• కెమెరా/మైక్రోఫోన్‌ యాక్సెస్‌: సెట్టింగ్స్‌> స్క్రీన్‌ టైమ్‌> కంటెంట్‌&ప్రైవసీ రిస్ట్రిక్షన్స్‌. ఇక్కడ కెమెరా యాక్సెస్‌ లేదా మైక్రోఫోన్‌ యాక్సెస్‌ను ఆఫ్‌ చేయవచ్చు.

ప్రభుత్వ సైబర్‌ సెక్యూరిటీ టూల్స్‌

• మీ పేరిట ఎన్ని నంబర్లు ఉన్నాయో తెలుసుకోండి. https://tafcop.dgtelecom.gov.in లింక్‌ ద్వారా మీ ఆధార్‌తో ఎన్ని మొబైల్‌ నంబర్లు రిజిస్టర్‌ అయ్యాయో తెలుసుకోవచ్చు. మీకు తెలియకుండా రిజిస్టర్‌ అయిన నంబర్లను తొలగించవచ్చు.
• ఒక వీడియో నిజమైనదా లేదా డీప్‌ఫేక్‌ (నకిలీ) వీడియోనా అని తెలుసుకోవడానికి https://platform.sensity.ai/deepfake-detection ప్లాట్‌ఫామ్‌ను వాడండి.

-అనిల్‌ రాచమల్ల
ఎండ్‌నౌ ఫౌండేషన్‌ వ్యవస్థాపకులు