Supreme Court | తగిన పరిహారం ఇవ్వకుండా భూమిని లాక్కోలేరు.. ప్రభుత్వాల జాప్యంతో బాధితులు ఎందుకు నష్టపోవాలి?: సుప్రీంకోర్టు

ఆస్తిహక్కు.. రాజ్యాంగబద్ధమేనని, అది పౌరులకు కల్పించిన మానవ హక్కుల్లో భాగమేనని సుప్రీంకోర్టు తేల్చిచెప్పింది. భూ పరిహారాన్ని చెల్లించడంలో ప్రభుత్వాలు చేసే జాప్యంతో భూమిచ్చిన రైతులు, ఇండ్లను కోల్పోయిన యజమానులు ఎందుకు నష్టపోవాలని ప్రశ్నించింది.

• ఆస్తి హక్కు.. రాజ్యాంగ హక్కు
• పరిహారంలో జాప్యం జరిగితే బాధితులు ఎందుకు నష్టపోవాలి?
• ప్రస్తుత మార్కెట్‌ రేటు ప్రకారమే మొత్తం పరిహారాన్ని చెల్లించాలి
• భూసేకరణ కేసులో సుప్రీంకోర్టు

Supreme Court | హైదరాబాద్‌, జనవరి 3 (స్పెషల్‌ టాస్క్‌ బ్యూరో, నమస్తే తెలంగాణ): ఆస్తిహక్కు.. రాజ్యాంగబద్ధమేనని, అది పౌరులకు కల్పించిన మానవ హక్కుల్లో భాగమేనని సుప్రీంకోర్టు తేల్చిచెప్పింది. భూ పరిహారాన్ని చెల్లించడంలో ప్రభుత్వాలు చేసే జాప్యంతో భూమిచ్చిన రైతులు, ఇండ్లను కోల్పోయిన యజమానులు ఎందుకు నష్టపోవాలని ప్రశ్నించింది. భూ పరిహారం ఎప్పుడైతే చెల్లిస్తారో అప్పటి మార్కెట్‌ రేటునే అనుసరించాలని స్పష్టం చేసింది. ఈ మేరకు జస్టిస్‌ బీఆర్‌ గవాయి, జస్టిస్‌ కేవీ విశ్వనాథన్‌తో కూడిన ద్విసభ్య ధర్మాసనం గురువారం కీలక తీర్పు వెలువరించింది.

ఏమిటీ కేసు?

కర్ణాటకలో బెంగళూరు-మైసూరు ఇన్‌ఫ్రాస్ట్రక్చర్‌ కారిడార్‌ (బీఎంఐసీ) ప్రాజెక్టును అప్పటి ప్రభుత్వం తలపెట్టింది. దీనికోసం 2003లో కర్ణాటక ఇండస్ట్రియల్‌ ఏరియాస్‌ డెవలప్‌మెంట్‌ బోర్డు (కేఐఏడీబీ) భూసేకరణ నోటిఫికేషన్‌ జారీ చేసింది. 2005లో 20 వేలకు పైగా ఎకరాలను సేకరించింది. అయితే భూములిచ్చిన రైతులకు, ఇండ్లను కోల్పోయిన యజమానులకు పరిహారం ఇవ్వడంలో జాప్యం చేసింది. దీంతో బాధితులు కోర్టును ఆశ్రయించారు.

బాధితులకు పరిహారం ఇవ్వాల్సిందేనని స్పెషల్‌ ల్యాండ్‌ అక్విజిషన్‌ ఆఫీసర్‌ (ఎస్‌ఎల్‌ఏవో)కు కోర్టు ఆదేశాలు జారీ చేసింది. అయినప్పటికీ, పరిహారం చెల్లింపుల్లో ముందడుగు పడలేదు. దీంతో కోర్టు ధిక్కరణ నోటీసులు అందుకోవడంతో ఎట్టకేలకు 2019 ఏప్రిల్‌లో పరిహారం ఇవ్వడానికి ఎస్‌ఎల్‌ఏవో సిద్ధమయ్యారు. అయితే, భూ సేకరణకు నోటిఫికేషన్‌ జారీచేసిన 2003లో ఉన్న మార్కెట్‌ రేటు ప్రకారమే పరిహారం ఇస్తామని మెలిక పెట్టారు. దీంతో భూమిని కోల్పోయిన రైతులు, యజమానులు అత్యున్నత న్యాయస్థానాన్ని ఆశ్రయించారు.

విచారణ సందర్భంగా సుప్రీంకోర్టు కీలక వ్యాఖ్యలు

• ఆస్తి హక్కు రాజ్యాంగ హక్కు.
• 44వ రాజ్యాంగ సవరణ చట్టం-1978 ప్రకారం.. ఆస్తి హక్కును ప్రాథమిక హక్కుల జాబితా నుంచి తొలగించడం నిజమే. అయితే, సంక్షేమ రాజ్యంలో రాజ్యాంగంలోని ఆర్టికల్‌ 300ఏ ప్రకారం.. ఆస్తి హక్కు అనేది మానవ హక్కుల్లో భాగమేనని గుర్తించాలి.
• చట్టప్రకారం తగిన నష్టపరిహారం చెల్లించకుండా ఒకరి ఆస్తిని లాక్కోలేము.
• ఈ కేసులో, 2005లో బాధితుల నుంచి భూమిని సేకరించిన ప్రభుత్వం తగిన పరిహారాన్ని మాత్రం చెల్లించలేదు. గడిచిన 22 ఏండ్లుగా బాధితులు పరిహారం కోసం పోరాడుతూనే ఉన్నారు.
• ప్రభుత్వ అధికారుల నిర్లక్ష్యం వల్లే బాధితులకు తగిన పరిహారం అందలేదు.
• కోర్టు ధిక్కార నోటీసులు ఇచ్చిన తర్వాతే 2019లో పరిహారంపై నిర్ణయానికి వచ్చారు. అయితే, 2003లో నోటిఫికేషన్‌ ఇచ్చినందుకు గానూ, అప్పటి మార్కెట్‌ రేటు ప్రకారమే పరిహారాన్ని కట్టి ఇస్తామంటున్నారు.
• 2003 నాటి మార్కెట్‌ విలువ ప్రకారం.. ఇప్పుడు బాధితులకు పరిహారాన్ని ఇవ్వడానికి మేము అనుమతిస్తే, రాజ్యాంగంలోని ఆర్టికల్‌ 300ఏ నిబంధనలను, న్యాయాన్ని అపహాస్యం చేసినట్లే. బాధితులకు మేం నష్టం చేసినవాళ్లమవుతాం.
• ప్రభుత్వాలు చేసిన జాప్యానికి బాధితులు ఎందుకు నష్టపోవాలి?
• సంపద విలువను అది ఇచ్చే రాబడి ఆధారంగా లెక్కించాలి. ద్రవ్యోల్బణం కారణంగా రూపాయి విలువ పతనం అవుతూ వస్తున్నది. 2003 ధరలను బట్టి మీరు పరిహారం ఇస్తే, బాధితులు ఆ వచ్చే డబ్బుతో 2025లో ఎలా తమ అవసరాలను తీర్చుకోగలరు?
• 2019లో ఉన్న మార్కెట్‌ రేటు ప్రకారమే బాధితులకు ప్రభుత్వం పరిహారాన్ని చెల్లించాలి. ఆర్టికల్‌ 142 ప్రకారం ఈ కోర్టు ఈ ఆదేశాలు ఇస్తున్నది.
• రెండు నెలల్లోగా పరిహారంపై సంబంధిత అధికారి ఉత్తర్వులు జారీ చేయాలి. అలా జరుగని పక్షంలో బాధితులు న్యాయం కోసం మళ్లీ కోర్టును ఆశ్రయించవచ్చు.