ద్విపార్శ సౌష్ఠవ జీవులు ఆహార సమూపార్జనలో, సంగమ జీవిని వెతుక్కోవడంలో, భక్షక జీవుల నుంచి తప్పించుకోవటంలో ఎక్కువ సమర్థవంతంగా ఉంటాయి. ఈ సమర్థత జీవులలో శీర్షత (Cephalization) (దేహ పూర్వభాగంలో నాడీ, జ్ఞాన కణాలు) వృద్ధి చెందడంవల్ల ఏర్పడింది.
నోట్: సీ అనిమోన్, వెనిడేరియన్లు ద్విపార్శ వలయ సౌష్ఠవాన్ని (Bilateral Radial Symmetry) కలిగి ఉంటాయి.
ఆర్థ్రోపొడా వర్గం జీవులు
మొలస్కా వర్గం జీవులు
ఆంత్ర శరీర కుహర జీవులు
ఆది ఆంత్ర మధ్యస్తచ కోశాల (Mesodermal pouches) నుంచి ఏర్పడిన శరీర కుహరాన్ని కలిగిన జీవులను ఆంత్ర శరీర కుహర జీవులు అంటారు.
ఉదా: ఇఖైనోడర్మేటా వర్గం జీవులు
హెమీకార్డేటా వర్గం జీవులు
కార్డేటా వర్గం జీవులు
పిండం చుట్టూ పిండ త్వచాలు (ముఖ్యంగా ఉల్బం అనే పిండ త్వచం) ఉన్నాయా లేవా అనే విషయాన్ని ఆధారంగా చేసుకుని జంతువులను రెండు రకాలుగా వర్గీకరించవచ్చు. అవి..
1. అఉల్బదారులు/ఉల్బరహిత జంతువులు (Anamniotes)
2. ఉల్బదారులు (Amniotes) అఉల్బదారులు
పిండం చుట్టూ ఉల్బం అనే పిండత్వచం లేనటువంటి జంతువులను అఉల్బదారులు అంటారు.
ఉదా: చేపలు, ఉభయచరాలు
ఉల్బదారులు పిండం చుట్టూ ఉల్బం అనే పిండత్వచం కలిగిన జంతువులను ఉల్బదారులు అంటారు.
ఉదా: సరీసృపాలు, పక్షులు, క్షీరదాలు
జంతువులలో ఉన్న రక్తప్రసరణ వ్యవస్థను రెండు రకాలుగా వర్గీకరించవచ్చు అవి.
1. స్వేచ్చాయుత/ వివృత రక్తప్రసరణ వ్యవస్థ (Opened type)
2. బంధిత/ సంవృత రక్త ప్రసరణ వ్యవస్థ (Closed type)
స్వేచ్చాయుత/ వివృత రక్తప్రసరణ వ్యవస్థ (Opened type)
ఈ రకం రక్తప్రసరణ వ్యవస్థ కలిగిన జంతువుల్లో రక్తం హృదయం నుంచి వెలువడి స్వేచ్చగా ఖాళీ ప్రదేశాల్లో ప్రవహిస్తూ కణాలు, కణజాలాలతో సంబంధాన్ని కలిగి ఉంటుంది.
ఉదా: ఆర్థ్రోపొడా
మొలస్కా
ఇఖైనోడర్మేటా
యూరోకార్డేటా
బందిత/ సంవృత రక్త ప్రసరణ వ్యవస్థ ( closed type)
ఈ రకం రక్తప్రసరణ వ్యవస్థ కలిగిన జంతువుల్లో రక్తం రక్తనాళాల్లో (ధమనులు, సిరలు, కేశనాళికలు) ప్రవహిస్తుంది.
ఉదా: అనెలిడా
సెఫలోపొడా(మొలస్కా వర్గం)
సెఫలో కార్డేటా
కార్డేటా
జంతువుల దేహ ఉష్ణోగ్రత మార్పులను ఆధారంగా చేసుకుని జంతువులను రెండు రకాలుగా వర్గీకరించవచ్చు. అవి…
1. అస్థిరోష్ణ/శీతల రక్త జంతువులు (Poikilothermic/cold blooded Animals)
2. స్థిరోష్ణ/ఉష్ణరక్త జంతువులు (Homeothermic/warm blooded animals)
అస్థిరోష్ణ/శీతల రక్త జంతువులు
పరిసరాల ఉష్ణోగ్రతకు అనుగుణంగా దేహ ఉష్ణోగ్రతను మార్చుకునే జంతువులను అస్థిరోష్ణ/శీతల రక్త జంతువులు అంటారు.
ఉదా: చేపలు, ఉభయచరాలు, సరీసృపాలు
పిండాభివృద్ధి కాలంలో పిండంలో ఏర్పడే మొట్టమొదటి రంధ్రం అయిన ఆది ఆంత్ర రంధ్రం (Blastophore) నోరుగా మారుతుందా, పాయువుగా మారుతుందా అనే విషయాన్ని ఆధారంగా చేసుకుని జీవులను రెండు రకాలుగా వర్గీకరించవచ్చు. అవి…
1. ప్రథమ ముఖదారులు (Protostomes)
2. ద్వితీయ ముఖదారులు (Deutero stomes)