‘ముగసిరలో చినుకు.. మగ ఉరుము రావాలే’
ఏ సమయంలో జరగాల్సిన పని ఆ సమయంలో జరిగితే మంచిదనే ఉద్దేశ్యంతో జానపదులు చెప్పిన సామెతే ‘ముగసిర(మృగశిర)లో చినుకు.. మగ ఉరుములు రావాలే’. వర్షాకాలం మృగశిర కార్తెతోనే ప్రారంభం అవుతుంది. కార్తె ప్రవేశించిన రోజు నాలుగు చినుకులు పడితే, ఆ ఏడాదంతా వర్షాలు పుష్కలంగా కురుస్తాయని జానపదుల నమ్మకం. కార్తె ప్రారంభమయ్యే సమయానికి ఆకాశం మేఘావృతమైతే రైతుల్లో ఆనందమే వేరు. ఇక మఖ (మగ)కార్తెలో ఉరుములతో కూడిన వర్షాలుంటాయి. పుబ్బకార్తెలో అయితే వర్షాలు బాగా పడతాయన్న నమ్మకం ఉంది. అలా సమృద్ధిగా వర్షాలు కురిస్తే, ఎవుసం పండుగలా సాగుతుంది. పిల్లాజెల్లా సంతోషంగా ఉంటారని నమ్మకం.
‘అలిగిపోయిన అలీసాబ్.. పిలువబోయిన పీర్సాబ్’
ముఖ్యమైన సమావేశంలో, కీలకమైన సందర్భంలో.. ‘ఇప్పుడే వస్తా’ అని అలిగి వెళ్లిన వ్యక్తి ఎంతకీ రాకపోతే, ఎవరికైనా కచ్చితంగా కోపం వస్తుంది. అతన్ని తీసుకురమ్మంటూ ఇంకో వ్యక్తిని పంపుతారు. వెళ్లిన మనిషి కూడా ఎంతకీ రాకపోతే చిర్రెత్తుకొస్తుంది. అలాంటి సందర్భంలోనే ‘అలిగిపోయిన అలీసాబ్.. పిలువబోయిన పీర్సాబ్ అటే..’ అనే సామెత పుట్టింది. తెలంగాణలో అధికారులను ‘సాబ్’ అనే సంబోధిస్తారు. ముస్లిం అధికారులనైతే కచ్చితంగా సాబ్ అనాల్సిందే. ఒక ముస్లిం ఆఫీసర్ ఓ ఊరికి వచ్చాడట. అతని పేరు అలీ సాబ్. ఏదో పంచాయతీలో, ఎదుటి మనుషుల ప్రవర్తన నచ్చక అలిగి వెళ్లిపోయాడట. అక్కడున్నవారు, అతనికోసం పీర్సాబ్ అనే అధికారిని పంపారట. అతనుకూడా ఎంతకీ తిరిగి రాకపోవడంతో ‘అలిగిపోయిన అలీసాబ్.. పిలువబోయిన పీర్సాబ్ అటే..’ అంటూ చిరాకు పడ్డారట గ్రామస్థులు.
బుకాగుళాలు.. అమ్ముతున్నరా యాడైన?!
బుకాగుళాలను నాడు ఇంటింటికీ తిరిగి అమ్మేటోళ్లు. ఈ యాంత్రిక జీవన విధానంలో ప్రతీది యంత్రాలతోనే తయారవుతున్నది. నాడు బుక్కోళ్లు అనే సంచారజాతి వారు
సంప్రదాయ బద్ధంగా బుకాగుళాలను ఇంట్లోనే దంచి స్వచ్ఛంగా ప్రజలకు అమ్మేవారు. ఇంతకీ బుకాగుళాలు అంటే పలు రకాల రంగులు, బుక్కాయి, కుంకుమ, పొడులు, సుగంధ ద్రవ్యాల సమాహారం. విక్రేతలు వస్త్రపు మూటలో అవన్నీ పెట్టుకొని ఊరూరా తిరుగుతూ ఆప్యాయంగా పలుకరిస్తూ అమ్మేవారు. మధ్యాహ్నం సద్దికూడా కొనేవారి ఇళ్లవద్దే తినేవారు. బొబ్బర్లను ఉడకబెట్టి, ఎండబెట్టి, పొడి చేసి దానికి పలు రకాల రంగులు అద్దేవారు. అవి మన తెలంగాణ సంప్రదాయంలో చాలా సహజ సిద్ధమైన రంగులు. వాటిని ఉపయోగించడం వల్ల ఎటువంటి అనారోగ్య సమస్యలూ ఉండక పోయేవి. ఇప్పుడా బుకాగుళాలు లేవు, వాటిని అమ్మేవారూ కనిపిస్తలేరు.
-డప్పు రవి