నల్గొండ జిల్లా, శాలిగౌరారం మండలంలోని మనిమద్దె ఊళ్లె మాకో ఇల్లు. అమ్మానాయిన, అక్క, అన్న, ఆఖరికి నీను. పేరుకు ఐదుగురం మనుషుల మన్నట్టే గని, ఏనాడూ అందరం గల్సి ఆ ఇంట్ల సంబురంగున్న రోజు లేదు. చెట్టుకొగలం, పుట్టకొగలం. అమ్మానాయిన ఏడాదిల ఇంటికాడుండేది నాల్గు నెలలే. ఇంకో ఎనిమిది నెలలు కడపకో, కర్నూలుకో వలసవోతరు. అక్కడ కౌలుకు తాడిచెట్లు వట్టి కల్లు గీత్తరు. ఇట్లా పొట్ట తిప్పల కోసం ఏడాదిల ఎనిమిది నెలలు తిప్పలవడి ఓ నాల్గు నెలలు ఇంటి మొకానొస్తరు. అచ్చిన పైసలతోటి మిత్తికి తెచ్చిన అప్పు గట్టి మళ్లా వలసపోవుడే. నాకు బుద్ధి తెలిసినప్పటి సంది అమ్మానాయినలది ఇదే కథ.
2007: అక్క మంజుల ఏడోతర్గతి సదువుతున్న రోజులు. నేనప్పడు ఐదో తరగతి. అక్కకు పెండ్లిజేసి పంపిద్దామనే తన్లాట అమ్మానాయినలది. పెండ్లి జేద్దామనే ముచ్చట వాళ్ల నోట్లెకెళ్లి బయటవడ్డదో లేదో ఓ సంబంధం రానే అచ్చె. పిల్లకు పిలగాడు నచ్చిండు, పిలగానికి పిల్ల నచ్చింది. మాట ముచ్చట కాడికచ్చిం ది కథ. తర్వాత పెట్టువోతల ముచ్చటనే. ‘పిల్లగాడు ఎవుసం జేత్త డు రెండు లచ్చల కట్నం ఇయ్యాలె’నని పట్టువట్టిర్రు పిలగాని దిక్కొళ్లు. ‘ఏ మాతోని గంతేడైతయి, ఎనబై వేలిత్తమ’ని నాయిన. ఆ మాట నాయిన నోట్లె కెళ్లి అచ్చిందో లేదో లేసి ఉర్కుతనే ఉన్న రు పిలగానొళ్ల సుట్టాలు. పిలగాడు మాత్రం పట్టె మంచానికే అతుక్కపోయిండు. ‘అగ్గొ పిలగాడేమొ లేస్తనే లేడు, మీరేమొ గాలిల్నే నడ్వవడ్తిరి’ అని వరుసకు తాతయ్యే మా దిక్కు పెద్దమనిషి ఓ మాటసిరిండు. గడ్ప దాటినట్టే దాటుతున్నరు గని, దాట ధైర్నమత్తలేదు వాళ్లకు. ‘ఇగ్గొ మీరన్నకాడికి గాదు, మేమన్నకాడికి గాదు.. లచ్చిరువై ఇయ్యిర్రిగ’ అని మళ్లొచ్చి కూసున్నరు. అం తగనం ఎల్లయని తెలిసినా నాయినను గూడ ఒప్పించిర్రు మావో ళ్లు. ఇద్దరు ఖాయమనుకున్నరు, దొరింపైంది. లగ్గంకోటు గూడ వెట్టుకున్నరు.
ఆడివిల్ల పెండ్లంటే చిన్న ముచ్చట కాదు గదా? పైసలున్నోళ్ల కు క్షనంల అయిపోతయి పనులు. మా అసొంటి పేదోళ్లకు ఎంత కూ దంగయి. పుస్తె కట్టే తారీఖు దగ్గర వడుతున్నా కొద్దీ నాయినకు సల్ల శెమ్టలు వడ్తున్నయి. ‘అద్దంటే అంతగనం ఒప్పుకుంటిరి’ ఇప్పుడెవ్వల్నడిగినా ఇత్తలేరాయె?’ అని అమ్మ మీదికి కోపానికే అచ్చిండు ఓపారైతే. వాళ్ల బాధలు జూసి ‘నాకీ పెండ్లొద్దు, ఏమొద్దు పోర్రి’ అని మంజులక్క ఏడ్వవట్టింది. ‘ఏ గట్లెందుకంటవ్ బిడ్డా.. ఏన్నో తిప్పలవడి నిన్నో ఇంటికి పంపకుంటే నా పుట్టువడెందుకు?’ అని దుఃఖం దిగమింగుకున్నడు నాయిన గోపాల్. ఓ పైస మిత్తి అనేసరికి ఎవ్వలకైనా ఆశే కదా. కార్యం ఎత్తగొట్టుకోద్దనుకొని అమ్మ సుగుణమ్మ ఓ కాడ మిత్తికి దెచ్చి కార్యం ఒడ్డెక్కిచ్చింది. మిత్తికి మిత్తికి కట్టుకుంటనే పోతున్నరు గని ఆప్పు మాత్రం అక్కన్నే ఉంటున్నది. ఆ బాధ ఎట్లుంటదో అప్పు జేసినోళ్లకే ఎర్కయితది.
పెండ్లికైన అప్పే తీరలేదంటే.. అక్కకు బిడ్డ వుట్టింది. తొల్సూరు కాన్పు తల్లిగారొళ్లే ఎల్లదీయాల్నంటే మళ్ల మావోళ్లే ముందటవడ్డరు. సర్కారు దవాఖాన్ల షరీఖ్ జేద్దామంటే అద్దొనుడు వెట్టిండు బావ. పొద్దులు దగ్గరవడ్డయి. ఓ రోజు అద్దుమ నాత్రి నొప్పులొస్తే మంజులక్కను ప్రైవేట్ దవాఖాన్ల షరీఖ్ జేసినం. ఆ కాన్పు ఎల్లదీసుడు మావోళ్లకు మళ్లా పెండ్లికైనంత బరాబరైంది. మళ్లా అప్పుదెచ్చే పిల్లతల్లిని ఇంటికి తోల్కచ్చిర్రు.
2020.. ఇగ ఇంటికి చిన్నదాన్నయిన నన్ను ఓ అయ్య చేతిల వెడితే మా బాధలు గూడ వాత్తయని అమ్మానాయినలనుకోంగ ఇన్న. కొన్నిరోజులకు నాకూ లగ్గం దొరింపయింది. మా ఊరు ఏరవుతల ఉన్న వెల్దేవి పిల్లగాన్నే జేసుకున్న. పెండ్లయినంక ఆర్నెల్లకు ‘కేసీఆర్ కల్యాణలక్ష్మీ చెక్కు పంపిండు అచ్చి తీసుకపో బిడ్డా’ అని ఓ రోజు నాయిన ఫోన్జేత్తే ఇంటికివోయిన. పోయింది ఆ లక్షా నూట పదహారు రూపాల చెక్కును తీసుకచ్చుకునేటందుకు గాదు, ఆ చెక్కు అమ్మానాయినల చేతిల వెడితే, వాళ్ల సంబురం ఎట్లుంటదో సూసేటందుకు. అక్క పెండ్లికి అమ్మానాయినలు ఎన్ని తిప్పలవడ్డరో కండ్లారా జూసినదాన్ని. అందుకే వాళ్లనిగ బాధలు వెట్టదల్సుకోలె. మా సారేమనడు. ఆయనగ్గూడ కేసీఆర్ అంటే మస్తు అభిమానమే.
పెండ్లయినంక ఏడాది తిర్గకముందే.. కొడుకు కడుపుల వడ్డడు. తొల్సూరు కాన్పు తల్లిగారొళ్లు ఎల్లదీసుడు ఆనవాయితే గదా? అందుకే మనిమద్దెకే వోయిన కనీ ఏ రోజుగూడ ప్రైవేటు దవాఖాన దొక్కలే. నల్గొండ సర్కారు దవాఖాన్లనే నా కొడుకు వుట్టిండు. అమ్మానాయినకు రూపాయి కర్సు గానియ్యలె. సర్కారు దవాఖాన్ల మాకేం తక్కువ జెయ్యలె డాక్టర్లు. నా పెయ్యి మీద గింత కత్తి గీత వెట్టలే. అల్కగనే కాన్పు ఎళ్లదీసిర్రు. ఆ దవాఖాన్ల ఇచ్చిన కేసీఆర్ కిట్తోనే మా వోడు ఇప్పటికీ ఆడుకుంటడు. ఆ బొమ్మల్ని జూసినప్పుడల్లా నల్గొండ దవాఖాన, కేసీఆర్ సారే యాదికొస్తడు. కొడుకు వుట్టినందుకు రేపో మాపో 12 వేలు గూడ అకౌంట్ల వడ్తయట. మల్లోపారికి బిడ్డ వుట్టాలె. సర్కారు ఇంకో వెయ్యి ఎక్కువనే ఇస్తది.
గడ్డం సతీష్: 99590 59041