Visit:
‘చెయ్‌.. యుద్ధం చెయ్‌…’
అస్త్ర సన్యాసం చేసిన యోధుడికి
భగవంతుడు చేసిన ఉపదేశం.
అది ఆదేశంగా మారింది.
అర్జునుడికే కాదు.. మనందరికీ!!
మన దేశమంతా మార్మోగుతున్నది.
ఏ దేశమేగినా ఆదర్శంగా నిలుస్తున్నది.
నేడు గీతా జయంతి. ఈ సందర్భంగా జగద్గురువు శ్రీకృష్ణ పరమాత్మ అనుగ్రహించిన గీతామృతాన్ని అర్థం చేసుకునే ప్రయత్నం చేద్దాం.
ధర్మక్షేత్రమైన కురుక్షేత్రం రణరంగంగా మారింది. అపారమైన సేనావాహిని కనుచూపుమేరలో ఉన్న భూమినంతా ఆక్రమించింది. కోట్ల కొద్దీ సిద్ధంగా ఉన్న సైన్యం తమ నాయకుల ఆజ్ఞ కోసం ఎదురుచూస్తున్నది. యోధాగ్రేసరులు దివ్యమైన శంఖాలను పూరిస్తున్నారు. యుద్ధభేరీలు మోగుతున్నాయి. ఆ శబ్దాలకు దిక్కులు ప్రతిధ్వనిస్తున్నాయి. ప్రతి హృదయంలోనూ తీవ్రమైన యుద్ధకాంక్ష తేజరిల్లుతున్నది…. ఒక్క అర్జునుడి మనసులో తప్ప.
అందరూ రక్తసంబంధీకులే కదా? ఎవరితో యుద్ధం చేయాలి? ఎందుకు చేయాలి? ఎవరిని చంపాలి? బంధువులందరినీ చంపుకొని తాను సాధించేదేమిటి? అల్పమైన రాజ్య సుఖాల కోసం తన వాళ్లందరినీ చంపుకోవాలా? బంధువులంతా చనిపోయాక, రాజ్యం సాధిస్తే, మిగిలేదేమిటి? అలలు అలలుగా సందేహాలు అర్జునుడి హృదయంలో ఎగసిపడుతున్నాయి. చేయి పట్టుతప్పుతున్నది. ధనుర్బాణాలు జారిపోయాయి.
సారథిగా ఉన్న శ్రీకృష్ణుడు అంతా గమనిస్తున్నాడు. విషాదం నిండిన అర్జునుడి హృదయంలో చైతన్యజ్వాల రగిలించాల్సిన అవసరాన్ని గుర్తించాడు. కానీ, సమయం చాలా స్వల్పంగా ఉంది. చెప్పాల్సిన విషయం అనంతంగా ఉంది. వెంటనే ఒక ప్రణాళిక సిద్ధం చేశాడు భగవానుడు. ‘గీత’ బోధించాడు. అర్జునుడి నైరాశ్యాన్ని పోగొట్టాడు. జగద్గురువుగా అవతరించాడు. అర్జునుడి పేరుతో మానవాళికి ‘గీతామృతం’ లభించింది.
శ్రీకృష్ణుడు సాక్షాత్తు నారాయణ స్వరూపం. అర్జునుడు నరుడు. అంటే, సమస్త మానవాళికి ప్రతినిధి. అర్జునుడికి కలిగిన సందేహాలు నిత్యం మనుషులకు కలిగేవే! అలజడులను తొలగించి, సందేహాలను నివృత్తి చేసి, ఆనందప్రాప్తిని కలుగజేసింది భగవద్గీత, అదొక అద్వైత తత్వగీతిక, భక్తి, యుక్తి, ముక్తి…. ఈ మూడింటిని మానవాళికి ప్రసాదించిన సర్వోత్కృష్ట గ్రంథం ‘భగవద్గీత’.
భగవద్గీత ఆవిర్భవించిన సన్నివేశమే చాలా విచిత్రంగా ఉంటుంది. భిన్న మనస్కుడైన అర్జునుడి విషాదాన్ని పోగొట్టడానికి భగవంతుడు చేసిన బోధ ఇది. అలా, అర్జునుడి విషాదాన్ని పోగొట్టడం కోసం ఆవిర్భవించిన ‘గీత’, మొత్తం విశ్వానికే చైతన్య ప్రబోధ గీతికగా మారింది. ఇక్కడ, అర్జునుడి విషాదం ఒక నెపం మాత్రమే. భగవంతుడు మానవాళికి బోధ చేయాలనుకున్నాడు. అందుకు తగిన వేదికను ఆయనే కల్పించాడు. అదే ధర్మక్షేత్రమైన కురుక్షేత్రం. సాక్షాత్తు ఆదిశంకరులే భగవద్గీతకు భాష్యం రాస్తూ… ‘తదిదం గీతాశాస్త్రం సమస్త వేదార్థ సారసంగ్రహ భూతం’ అన్నారు. అర్జునుడు సామాన్య మానవుడు కాదు. విష్ణు అంశతో పుట్టినవాడు. అంతటి మహానుభావుడికి విషాదం కలుగుతుందా? అంటే అదొక మాయ. మహానుభావుల విషాదం లోక కల్యాణ కారకంగా ఉంటాయి. (క్రౌంచ పక్షి మరణం చూసిన వాల్మీకికి కలిగిన విషాదం కూడా రామాయణ మహాకావ్యాన్ని లోకానికి అందించింది కదా!)
‘సర్వోపనిషదో గావో దోగ్ధా గోపాలనందనః పార్థో వత్సః సుధీర్భోక్తా దుగ్ధం గీతామృతమ్మహత్‌’ సకల ఉపనిషత్తులను గోవుగా చేసి, అర్జునుడిని దూడగా మలిచి, గోపాల నందనుడైన శ్రీకృష్ణ పరమాత్మ స్వయంగా గోపాలకుడిగా మారి, ఒక పక్క అర్జునుడికి పాలను (సకల ఉపనిషత్తుల సారాంశాన్ని) అందిస్తూనే, మరోపక్క లోకానికి అందించాడు. ఎంత అద్భుతమైన సన్నివేశం ఇది!
భగవద్గీతలో మొత్తం 18 అధ్యాయాలు ఉన్నాయి. ఒక్కొక్క అధ్యాయాన్ని ‘యోగము’ అంటారు. ఒకటి నుంచి ఆరు వరకు ఉన్న అధ్యాయాల్ని ‘కర్మషట్కం’ అని, ఏడు నుంచి పన్నెండు వరకు ఉన్న అధ్యాయాల్ని ‘భక్తి షట్కం’ అని, పదమూడు నుంచి పద్దెనిమిది వరకు ఉన్న అధ్యాయాల్ని ‘జ్ఞాన షట్కం’ అని అంటారు. ‘కర్మ’… ‘జ్ఞానం’గా మారటమే భగవద్గీతా సారాంశం. ఆ గీతా సుభాషితాల్లో కొన్ని..
స్వామి వివేకానంద: గీతలో పరమాత్మ చెప్పినవి కేవలం శ్లోకాలో, మాటలో కావు, అవి అధ్యాత్మిక జ్ఞాన కణికలు. ఉపనిషత్తులు అనే తోట నుంచి సత్యం అనే పుష్పాలను ఏర్చికూర్చి అల్లిన పుష్పమాలిక భగవద్గీత. మనిషి జీవితం మొత్తాన్ని ప్రతిబింబించే అద్భుత దర్శనం ఇది.బాల గంగాధర తిలక్‌: ప్రపంచ సాహిత్యాలన్నిటిలో భగవద్గీతకు సాటిరాగలిగిన పుస్తకం మరొకటి లేదు. వర్ణించడానికి అలవి కానటువంటి ప్రకాశంతో వెలుగొందే మణి భగవద్గీత. సమున్నతమైన బ్రహ్మానందాన్ని అనుభవింపజేయడానికి అదొక అత్యుత్తమ సాధనం. సద్గురు మలయాళస్వామి: సంసార సాగరాన్ని దాటడానికి భగవద్గీత కన్నా సులభమైన మార్గం మరొకటి లేదు. గీతలో చెప్పిన అంశాల్ని ఆచరణలోకి తీసుకువస్తే, అంతకుమించిన పరమార్థం మరెక్కడా లభించదు. అరవింద యోగి: మనిషి తన మేధస్సంతా ధారపోసినా భగవద్గీత అందించే జ్ఞానంలోని ఒక అంశాన్ని మాత్రమే అవగాహన చేసుకుని, ఆచరణలోకి తీసుకురాగలుగుతాడు.
ప్రపంచంలోని అన్ని భాషల సాహితీ గ్రంథాలకు దక్కని అరుదైన ఘనత కేవలం భగవద్గీతకు మాత్రమే దక్కింది. అదే గీతాజయంతి. అంటే భగవద్గీత పుట్టినరోజు, శంకరజయంతి, వ్యాసజయంతి, హనుమజ్జయంతి ఈ విధంగా దేవతలకు, మహాత్ములైన యోగీశ్వరులకు జయంతులు ఉండటం లోక సహజం. కానీ, వీటన్నిటికి భిన్నంగా ఒక గ్రంథానికి జయంతి నిర్వహించటం కేవలం భగవద్గీతకే చెల్లింది. మార్గశిర శుద్ధ ఏకాదశి భగవద్గీత ఈ లోకంలో అవతరించిన రోజు. అర్జునుడి విషాదమే కాదు.. యావత్‌ మానవజాతి బాధల్ని పోగొట్టే శక్తి కేవలం భగవద్గీతకు మాత్రమే ఉంది. అందుకే భగవద్గీతకు మాత్రమే జయంతి చేయటం ఆచారంగా ఏర్పడింది. భగవంతుడితో సమానంగా పూజను అందుకున్న పుస్తకరాజం భగవద్గీత.
భారతంలోనే ’హంస గీత’, ‘అనుగీత’ వంటి చాలా ‘గీత’లు ఉన్నాయి. భాగవతంలో కపిలగీత, ఉద్ధవ గీత, రుద్రగీత వంటివి ఎన్నో ఉన్నాయి. వీటితోపాటు పురాణాల్లో దేవీగీత, శివగీత, గణేశగీత ఇలా అనేకం కనిపిస్తాయి. ఇవన్నీ ఆయా గీతలుగా పేరు పొందాయి. వీటన్నిటికన్నా భిన్నంగా ‘గీత’ అంటే భగవద్గీత అన్నంతగా ప్రసిద్ధి పొందింది. ఇతర గీతలన్నీ ఆయా గీతల్లోని ప్రధాన వ్యక్తులు, సందర్భాల పేర్లతో ప్రాచుర్యంలోకి వచ్చాయి. ఈ కోణంలో చూస్తే మన ‘గీత’ కృష్ణగీత అవ్వాలి. కానీ, ‘భగవద్గీత’ అనే పేరుపొందింది. ఇందుకు కారణం ఏమిటంటే.. అప్పటిదాకా ఉన్న ‘గీత’ల సమన్వయం, సారాంశం అంతా కృష్ణుడు చెప్పిన ఈ ‘గీత’లో ఉండటమే! కురుక్షేత్ర సంగ్రామం… ద్వాపర యుగం చివరి రోజుల్లో, అంటే… కలియుగం ప్రారంభపు రోజుల్లో జరిగింది. యుద్ధ ప్రారంభంలో ‘గీత’ ఆవిర్భవించింది. రెండు యుగాల సంధికాలంలో ఆవిర్భవించటం శ్రీకృష్ణుడు చెప్పిన గీత విశేషం. అంతేకాదు, సకల ఉపనిషత్తు సారాంశం కృష్ణుడు చెప్పిన గీతలో ఉంది. బ్రహ్మవిద్యకు ఇది ఆలంబన అయింది. అందుకనే, ఈ ‘గీత’ సకల విద్యలకు అలవాలమై నిలిచింది. అర్జునుడు అనే పాత్రను అడ్డంగా పెట్టుకుని, కలియుగంలో మానవుడు ఆచరించాల్సిన కర్తవ్యాన్ని బోధించాడు పరమాత్మ. అందుకనే, భారత యుద్ధంలో వెలసిన ‘గీత’ భగవద్గీత అయింది. భాషా, ప్రాంత పరిధులు దాటి విశ్వం మొత్తానికి గురుస్థానాన్ని అక్రమించింది.
ప్రథమోధ్యాయం: పూర్వజన్మ స్మృతి
కలుగుతుంది. పాపం నశించి,
ఉత్తమ జన్మ కలుగుతుంది.
ద్వితీయోధ్యాయం: ఆత్మజ్ఞానం
సిద్ధిస్తుంది.
తృతీయోధ్యాయం: పాపనాశనం
కలిగి, ప్రేతత్వ బాధ నుంచి విముక్తి కలుగుతుంది.
చతుర్థాధ్యాయం: చెడు ఆలోచనలు
తొలగుతాయి. శాప విమోచనం
కలుగుతుంది.
పంచమోధ్యాయం: వైకుంఠ నివాస యోగ్యత కలుగుతుంది. ఈ అధ్యాయాన్ని విన్నంతనే పశుపక్ష్యాదులకు సైతం జీవన్ముక్తి కలుగుతుందట.
షష్ఠమోధ్యాయం: దివ్య తేజస్సు
కలుగుతుంది.
సప్తమోధ్యాయం: నీచ జన్మల నుంచి, సంసార సాగరం నుంచి విముక్తిని ప్రసాదిస్తుంది.
అష్టమోధ్యాయం: సర్వవిధాలైన దుర్గతుల నుంచి ఉపశమనం లభిస్తుంది.
నవమోధ్యాయం: ప్రతిగ్రహణం చేయడం వల్ల వచ్చే పాపం నశిస్తుంది.
దశమోధ్యాయం: అనంతమైన దైవ సాయం అందుతుంది.
ఏకాదశ అధ్యాయం: రాక్షస పీడ
తొలగిపోతుంది.
ద్వాదశ అధ్యాయం: దివ్యశక్తులు
కలుగుతాయి.
త్రయోదశ అధ్యాయం: పాపాలు
తొలగి సద్గతులు ప్రాప్తిస్తాయి.
చతుర్దశ అధ్యాయం: ఆత్మస్మృతి,
శత్రు జయం కలుగుతాయి.
పంచదశ అధ్యాయం: ఉత్తమగతులు ప్రాప్తిస్తాయి.
షోడశ అధ్యాయం: ధైర్యసాహసాలు, జంతువశీకరణ సిద్ధి కలుగుతాయి.
సప్తదశ అధ్యాయం: సర్వ వ్యాధులు
నశిస్తాయి.
అష్టాదశ అధ్యాయం: అనేకమైన పుణ్యఫలితాలు, సిద్ధశక్తులు కలుగుతాయి.
రథి.. సారథి..
సాధారణంగా భగవద్గీత అనగానే నాలుగు గుర్రాలు పూన్చిన ఒక రథం, దాని పక్కన గీత బోధిస్తున్న కృష్ణుడు, మోకాళ్ల మీద కూర్చుని దోసిలి పట్టి కృష్ణుడిని ప్రార్థిస్తున్న అర్జునుడు ఈ చిత్రం కనిపిస్తుంది. భారత యుద్ధం ప్రారంభ సమయంలోనే తన రథానికి సారథిగా ఉండమని శ్రీకృష్ణుడిని అర్థిస్తాడు పార్థుడు. సరే- అంటాడు భగవానుడు. అంటే, భారతయుద్ధంలో రథి అర్జునుడు కాగా సారథి శ్రీకృష్ణుడు. ఇందులో విశేషమైన అర్థాలు గోచరిస్తాయి.
రథాన్ని అధిరోహించిన
అర్జునుడు- జీవుడు
రథం- శరీరం
రథసారథి- కృష్ణుడు
కళ్లెం- మనసు
గుర్రాలు- ఇంద్రియాలు
మార్గం- ఇంద్రియ విషయాలు
ఆత్మ- భక్తి
నేర్పరి అయిన సారథి ఉంటే రథి మరింత ఉత్సాహంగా, నేర్పుగా యుద్ధం చేయగలుగుతాడు. అంటే, సమర్థుడైన సారథే విజయానికి పునాదిగా ఉంటాడన్నమాట. ఇదే విషయాన్ని ఆధ్యాత్మికంగా సమన్వయం చేస్తే, అనంతమైన జీవనయానమనే రథాన్ని నడిపించే సారథి భగవంతుడు. కాగా, రథి మానవుడని తెలుస్తుంది. నేనే ఈ సంసారాన్ని నడిపిస్తున్నాను అనే మాయ నుంచి మనిషి విముక్తుడు కావాలి. తాను నిమిత్త మాత్రుడననే భావన కలగాలి. ఇందుకోసం మనిషికి బోధన చేసే గురువు సారథి అవుతాడు. గురూపదేశాన్ని ఆచరించే మనిషి ‘రథి’ అవుతాడు. ఇదే రథి- సారథి చిత్రం అందించే సందేశం.
