వాషింగ్టన్: కాలం.. దాంతోపాటే మనం ఉరుకులు పరుగులు పెడుతుంటాం. గడియారంలో సెకన్ల ముల్లుతో పోటీ పడుతుంటాం. అయితే మన గడియారాలు అంత కచ్చితమైనవా అంటే కావనే చెప్పాలి. కొన్ని సెకన్లు, నిమిషాలు వెనుకా ముందూ అవుతూనే ఉంటాయి. మరి 1500 కోట్ల సంవత్సరాలకు ఒకసారి మాత్రమే ఒక్క సెకను కాలాన్ని కోల్పోయే గడియారం ఎప్పుడైనా చూశారా? ప్రస్తుతం విశ్వం వయస్సు ఇది. ఇంత కచ్చితమైన గడియారం ఎక్కడ ఉంది? దాని విశేషాలేంటి అన్నది ఇప్పుడు చూద్దాం.
ఎక్కడుందీ గడియారం
యూనివర్సిటీ ఆఫ్ కొలరాడోలోని జున్ యె బేస్మెంట్ ల్యాబ్లో ఈ గడియారం ఉంది. ఈ గడియాన్ని జపాన్కు చెందిన సైంటిస్ట్ హిడెతోషి కటోరితో కలిసి చైనీస్-అమెరికన్ సైంటిస్ట్ అయిన జున్ యె కనిపెట్టారు. ఈ ఆవిష్కరణకుగాను ఈ ఇద్దరికీ 2022 బ్రేక్త్రూ ప్రైజ్ ఇన్ ఫండమెంటల్ ఫిజిక్స్ అవార్డు దక్కింది. వీళ్లు లేజర్లను ఉపయోగించి అణువులను ట్రాప్ చేసి, చల్లార్చి.. వాటి వైబ్రేషన్స్ను నియంత్రించి ఆప్టికల్ లాటిస్ క్లాక్స్ను తయారు చేశారు. భూమిపై నిర్మించిన అత్యంత కచ్చితమైన గడియారంగా దీనికి పేరుంది. దీనితో పోలిస్తే.. ప్రస్తుత అటామిక్ గడియారాలు ప్రతి 10 కోట్ల సంవత్సరాలకు ఒక సెకను కోల్పోతాయి.
ఏంటీ దీనివల్ల ప్రయోజనం?
విశ్వంలో స్పేస్-టైమ్ ప్రాథమిక నిర్మాణాన్ని అర్థం చేసుకోవడానికి ఉపయోగపడే పరికరం ఇది అని జున్ యె చెబుతున్నారు. ఐన్స్టీన్ సాపేక్ష సిద్ధాంతం గురించి తెలుసు కదా. అందుకు తగినట్లు ఈ గడియారాన్ని భూమికి దగ్గరగా కొన్ని సెంటీమీటర్లు తీసుకొచ్చినా.. గడియారం తిరగడం కాస్త నెమ్మదిస్తున్నట్లు ఈ ల్యాబ్లో పరిశోధకులు గుర్తించారు. ప్రస్తుత టెక్నాలజీకి వీటిని వర్తింపజేస్తే.. జీపీఎస్ నావిగేషన్ కచ్చితత్వం మరింత మెరుగవడం, లేదంటే మార్స్పై మానవ రహిత స్పేస్షిప్ను సులువగా ల్యాండ్ చేయడానికి ఉపయోగపడుతుంది.
ఎన్నో ప్రయోజనాలు
కటోరి, యె తయారు చేసిన ఈ టెక్నాలజీ ప్రస్తుతానికి ల్యాబ్కే పరిమితమైంది. దీనిని ల్యాబ్ బయటకు తీసుకురావడం కూడా ఓ సవాలే. టెక్నాలజీని అందుకు తగినట్లుగా సులభతరం చేయాల్సి ఉంటుందని యె చెబుతున్నారు. ప్రపంచంలోని అత్యుత్తమ అబ్జర్వేటరీల గడియారాలను మరింత కచ్చితంగా మార్చడం వల్ల ఖగోళ శాస్త్రవేత్తలు బ్లాక్ హోల్స్ గురించి మరింత మెరుగ్గా అర్థం చేసుకునేందుకు వీలు కలుగుతుందని జున్ యె చెబుతున్నారు. కచ్చితమైన గడియారాలు భూమి భౌగోళిక ప్రక్రియల గురించి కూడా మరింత మెరుగ్గా తెలుసుకునేందుకు ఉపయోగపడతాయి.
ఓ భారీ వస్తువును సమీపించినప్పుడు సమయం నెమ్మదిస్తుందని సాపేక్ష సిద్ధాంతం చెబుతుంది. కచ్చితమైన గడియారం వల్ల భూఉపరితలం కింద ఉన్నది కఠిన శిలనా లేక అగ్నిపర్వత లావాను తెలుసుకోవడం సైంటిస్టులకు సులవవుతుంది. దీని కారణంగా వాళ్లు విస్ఫోటనాలను అంచనా వేసే అవకాశం దక్కుతుంది. లేదంటే మహాసముద్రాల లోతులను లేదంటే ఓ ఎడారి కింద ఎంత మొత్తంలో నీళ్లు ప్రవహిస్తున్నాయో తెలుసుకునేందుకు కూడా వీలు కలుగుతుందని జున్ యె చెబుతున్నారు.