అరక కట్టినప్పుడు ఎడమవైపు ఉండే ఎద్దును దాపటెద్దు అని అంటారు. దాపట, దాపల అనే పదాలకు ఎడమవైపు అని అర్థం. నాగలి సాలు వంకర లేకుండా చక్కగా ఉండాలంటే ఎడమవైపు ఉండే ఎద్దు హుషారుగా, ఓపికగా, తెలివిగా ఉండాలి. కుడి వైపునున్న ఎద్దు కాస్త పక్కకు జరిగితే.. ఎడమవైపు పగ్గం వేసి ఉన్న ఎద్దు దాన్ని అదుపులో పెడుతూ పొలంలో నాగలి సాళ్లన్నీ సక్రమంగా వచ్చేందుకు దోహదపడుతుంది.
దేశానికి వెన్నెముక రైతన్న. దేశానికి అన్నం పెట్టే హాలికుడికి దాపటెద్దు కుడి భుజం లాంటిది. ఈ ఎద్దుకు తాడు కట్టి, దాన్ని చేతిలో పట్టుకొని శబ్దం చేస్తూ, అదిలిస్తూ నాగలి దున్నుతాడు రైతన్న. ఇంటికి పెద్దకొడుకు వలె, రైతన్నకు వ్యవసాయంలో సహాయపడే రాముడు అనే ఎద్దు కథే దాపటెద్దు. కవి, రచయిత భైతి దుర్గయ్య హృద్యంగా మలిచారు ఈ కథను. 22 కథల సమాహారమే దాపటెద్దు పుస్తకం.
పల్లెటూరి జీవితాలను ఈ పుస్తకంలో కండ్లకు కట్టినట్టు చూపించారు రచయిత. పాలేరుగా ఊడిగం చేయడం కంటే, బాగా చదివి ఉద్యోగం సాధించాలనే కసితో ఒక పసివాడు ఎదిగిన విధానాన్ని ‘పసివాడి చదువు’లో రచయిత చక్కగా ఆవిష్కరించారు. తమ్ముడి చదువు కోసం అక్క చేసిన త్యాగం ఆకట్టుకుంటుంది. ఉద్యోగం సంపాదించాక ‘ఈ జీవితం, హోదా నువ్వు ఇచ్చిన భిక్షే’ అని అతను తన అక్కతో చెప్తుంటే మన కండ్లు చెమ్మగిల్లుతాయి. మానవత్వం మంట గలుస్తున్న ప్రస్తుత రోజుల్లో.. తప్పిపోయిన ఒక మూగజీవి కోసం తపనపడే బీరప్ప వ్యథ ‘గొర్రె పిల్ల’ కథలో మనకు కనిపిస్తుంది.
హృదయాన్ని కదిలించే మరో కథ దాపటెద్దు. పైన చెప్పినట్టు.. రైతన్నకు వ్యవసాయంలో సాయం చేసే రాముడు అనే ఎద్దు కథే ఈ దాపటెద్దు. ఈ కథ శీర్షికే పుస్తక శీర్షికగా మారింది. ఎద్దుతో రైతు కుటుంబానికున్న అనుబంధం బాగుంటుంది. ఒకానొక సమయంలో కరువుకు తాళలేక రైతు వలస వెళ్లాలని అనుకుంటాడు. ఎద్దును గోశాలకు తరలిస్తాడు. రాముడిని వదులుకోలేక కుటుంబ సభ్యులందరూ బాధపడుతుండటంతో రైతన్న వలస వెళ్లాలన్న ఆలోచనను విరమించుకుంటాడు. వెంటనే రాముడిని మళ్లీ ఇంటికి తీసుకొస్తాడు. రాముడిని గోశాలకు సాగనంపేటప్పుడు రైతు, అతని కుటుంబ సభ్యులు పడే బాధ వర్ణనాతీతం. మూగజీవులను రైతన్న ప్రేమించడం, వాటిని దూరం చేసుకుని పరితపించడం, మూగజీవులపై అన్నదాతలకు ఉండే ప్రేమను చక్కగా వివరించారు కవి.
చదువు నేర్పిన గురువు గురించి, భార్యాభర్తల మధ్య బంధం గురించి.. ఇలా ఇందులో ఉన్న ప్రతి కథ మనల్ని కదిలిస్తుంది. రచయిత దుర్గయ్య కలం నుంచి జాలువారిన ప్రతి కథ వృత్తాంతం మన చుట్టూ జరుగుతున్నటువంటి సమకాలీన అంశాలే. అందుకే ఇవి మనల్ని ఆలోచింపజేస్తాయి. ఇలాంటి కథలు నేటి సమాజానికి అవసరం.
– యాడవరం చంద్రకాంత్ గౌడ్
99085 16549