ధేనుక వధ-కాళియ కథ

ఒకనాడు శ్రీదాముడనే గోపాలకుని సూచనమేరకు వాసుదేవాగ్రజుడు బలరాముడు రౌద్రాకారం ధరించి ఆ రాసభా(గాడిద)సురుని నాలుగు కాళ్లు ఒక్కచేతితో కలిపి ఒడిసిపట్టి, గిరగిర తిప్పి, ఒక తాటి చెట్టుకేసి విసరికొట్టి వాణ్ని మట్టి కరిపించాడు.

శుకముని పరీక్షిత్తుతో… రాజా! వసుదేవ తనయులు పశుపాలనం చేసే కాననం అడవిలో ఒక తాళ (తాటిచెట్ల) వనం ఉంది. అందులో బాగా పండి కింద రాలిపడ్డ తాటి పండ్ల వాసనలు గోపబాలుర నాసా(ముక్కు) రంధ్రాలలో చొరబడి మనస్సులను అలజడి పరుస్తూ ఉండేవి. అయితే, ఆ వనాన్ని ఖర (గాడిద) రూపంలో ఉండే ఊర్జా (శక్తి)వంతుడైన ధేనుకుడు అనే పేరుగల దానవుడు దర్జాగా కబ్జా చేసి కూర్చున్నాడు. ఎంతటి పర గొప్ప వీరుడైనా వనంలోకి చొరబడటానికి వెరచి వెనుకడుగు వేసేవాడు. ఒకనాడు శ్రీదాముడనే గోపాలకుని సూచనమేరకు వాసుదేవాగ్రజుడు బలరాముడు రౌద్రాకారం ధరించి ఆ రాసభా(గాడిద)సురుని నాలుగు కాళ్లు ఒక్కచేతితో కలిపి ఒడిసిపట్టి, గిరగిర తిప్పి, ఒక తాటి చెట్టుకేసి విసరికొట్టి వాణ్ని మట్టి కరిపించాడు.

ఉ॥‘తంతువులందు జేలము విధంబున నే పరమేశు మూర్తి యం
దింతయు బుట్టునట్టి జగదీశు డనంతుడు దైత్య మాత్రుని
ట్లంతము సేయు టెంత పని? యద్భుతమే వినుమంతలోన వా
డంతము బొందు టెల్లగని యాతని బంధులు గార్దభంబులై’

రాజా! పడుగు పేకల దారపు పోగులు మూల పదార్థమై ఉండగా వాటి ఆధారంగా చేలం వస్త్రం అల్లబడుతోంది. అలాగే, పరమేశ్వరుని రూపం ఈ జగత్తుకు మూలంకాగా, ఈ సృష్టి జడ చేతనాత్మక సంఘాతమంతా అతనియందు ఓతప్రోతమై నిండి నిబిడీకృతమై ఉంది. అట్టి సర్వభూత మహేశ్వరుడు, అనంతుడు ఒక అసురుని అంతం గావించడం ఏమి వింత? గార్దభాసురుడు చచ్చాడని విని నొచ్చుకొని వాని చుట్టాలంతా కచ్చకట్టి గాడిద రూపాలలో వచ్చి తమపై మూకుమ్మడిగా దాడి చేయగా జగజ్జెట్టీలు రామకృష్ణులు మునుపటిలాగానే వారినందరినీ మట్టుపెట్టారు. ‘ధేనుక హర భక్త కామధేనువు గలుగన్‌’ ధేనుకాసురుని సంహరించిన దీనజనావనుడు దీనరక్షకుడు భక్తుల పాలిట కామధేనువై వెలసి ఉండగా వారి మనసులోని కామనలు కోరికలు తీరకుండా ఉంటాయా?

బ్రహ్మానంద రసాన్ని ఆస్వాదించడంలో ప్రథమ ప్రతిబంధకం (అడ్డు) దేహాధ్యాస దేహాభిమానం. ‘దేహమే నేను’ అన్న విపరీత భావన అనాత్మ దేహాన్ని ఆత్మగా భావించడం. ‘దేహాధ్యాసో హి ధేనుకః’ ఆ దేహాధ్యాసే ధేనుకాసురడని వల్లభాచార్యుల వ్యాఖ్య. జన్మజన్మల నుండే జీవుణ్ని అనుసరిస్తూ వస్తున్న అహంకారం. ఇది తొలగిపోవాలంటే దృఢ వైరాగ్యం, దానితోపాటు చిరకాల అభ్యాసం కూడా చాల అవసరం. ‘అభ్యాసేన తు కౌంతేయ వైరాగ్యేణ చ గృహ్యతే’ గీతాశాస్త్రం. ‘అభ్యాస వైరాగ్యాభ్యాం తన్నిరోధః’ అని పతంజలి యోగశాస్త్రం. గీతాచార్యుడు అభ్యాసాన్ని కూడా ఒక యోగంగా సెలవిచ్చాడు ‘అభ్యాసయోగేన తతో మామిచ్ఛాప్తుం ధనుంజయ’ (అభ్యాస యోగం ద్వారా నన్ను పొందుటకు ప్రయత్నించు).

ఈ అభ్యాస యోగానికి ఆచార్యుడు (అనంతశ్చాస్మి నాగానాం గీత) అనంతుడు, ఆదిశేషుడు బలరామస్వామి. శ్రీకృష్ణ భగవానుని విభూతి. అందుకే బలరాముని చేతనే ‘ధేనుక వధ’ అని కథ. దేహాధ్యాస నశిస్తే ‘తాల’ఫలం అనగా ‘తార’ఫలం (వ్యాకరణ రీత్యా ర ల లకు అభేదం) తారకం, అనగా ప్రణవ (ఓంకార) ఫలం మోక్షం సులభం. ఇదే ‘ధేనుకాసుర వధ’ లీలా పరమార్థం! సారహీనములని తెలిసి కూడా మూఢుడు దీనంగా గాఢమైన విషయ వ్యామోహంలో బద్ధుడవుతాడు. అట్టివాడు ‘నరో నాసౌ స గర్దభః’ నరుడు కాడు గాడిద అని యోగ వాశిష్ఠ వచనం మారు మోగుతోంది. ‘న తేషు రమతే బుధః’ వివేకవంతుడు విషయ భోగాలలో రమించడు. రమించు వాడు మూఢుడు, విరమించు వాడు పండితుడు. ధేనుకాసుర పీడ విరగడైన శుభ గడియలలో సురులు దేవతలు విరుల (పూల) వానలు కురిపించి, దుందుభులు మొరయిం (మోగిం)చారు.

రాజా! ఒకనాడు బలరాముడు తోడు రాకుండానే ఘనశ్యాముడు గోపాలకుల కూడి గోవులను తోలుకుంటూ అడవికి వెళాడు. ఎందుకని? రోహిణీ సూతి (బిడ్డ) బలరాముడు, కాళియుడు ఇద్దరూ సర్పజాతి వారే కదా! కాళియుని దర్పం అణచి యమునా జల శోధనం శుద్ధి చేయ సంకల్పించాడు కనుక వాడి మర్దనం చూచి అన్న రామన్న బాధపడతాడేమోనని జనార్దనుడు కృష్ణుడు ఒంటరిగా వెళ్లాడు. అడవిలో ఎండ వేడికి తాళలేక గోవులు, గోపాలకులు దాహంతో తపించి సొమ్మసిల్లి పోయారు. వారంతా యుమునా నది మడుగులోని విషపూరితమైన జలం తాగి మరణించారు. వారిజాక్షుడు హరి తన కరుణ అనే అమృత వర్షం కురిపించి వారినందరినీ బ్రతికించాడు. బాలకృష్ణుడు కాలానికి కూడ కాలం కదా! ఇలాగని శుకముని పలుకగా విని అవనీపతి పరీక్షిత్తు వినయంగా ఇలా అర్థించాడు…

క॥‘తొఱ్ఱుల గాచిన నందుని
కుఱ్ఱని చరితామృతంబు గొనకొని చెవులన్‌
జుఱ్ఱంగ దనివి గల్గునె!
వెఱ్ఱుల కయినను దలంప? విప్రవరేణ్యా!’

‘బ్రహ్మవేత్తలలో ఉత్తముడవైన యోగిసత్తమా! తొర్రుల గోవులను గాచిన నందరాజు కుర్రని కుమారుని (బాలగోపాలుని) ఉదార కథ అనే సుధారసాన్ని సదా చెవులతో ముదా ఆనందంగా జుర్రుతుంటే ఎలాంటి వెర్రివానికైనా తనివి తీరదు కదా! కందర్పజనకుడు కృష్ణుడు ఆ సర్పరాజు దర్పాన్ని ఎలా హరించాడో, కనికరించి నాకు వివరించి చెప్పండి.’ అప్పుడు శుకుడు ఇలా పలకనారంభించాడు… (మన పోతన భాగవతంలో ఇలా ద్విత్వ ద్విరుక్త రేఫ (ఱ్ఱ) వంటి కఠిన ప్రాసతో భాసిస్తూ కుంద కుసుమాల మల్లెలు, మొల్లల వలె అర్థ గాంభీర్యాన్ని, శబ్ద సౌందర్యాన్ని గుబాళిస్తూ ఉండే కంద పద్యాలు కోకొల్లలు.) రాజా! ఆ మడుగు ఒడ్డున ఒక పెద్ద కడిమి చెట్టు ఉంది. సర్వశరణ్యుడు, వేద స్వరూపుడు అయిన దామోదరుడు కృష్ణుడు, పూర్వపుణ్య విశేషం చేత తన పావన పాద స్పర్శకు నోచుకొన్న ఆ పాదపాన్ని చెట్టును ఎక్కాడు. నడుముకు ఉన్న దట్టిని గట్టిగా లాగి చుట్టుకొని, తల వెంట్రుకలను నెమలి పింఛంతో బిగించి కట్టుకొని, భుజాలు చరచి, రెండు పాదాలూ గట్టిగా ఊదిపట్టి జగజెట్టి అయిన ఆ నందుని పట్టి (బిడ్డ) చెట్టు కొమ్మమీద నుంచి కుప్పించి మడుగులోకి దూకాడు. అప్పుడు ఆ మడుగులోనుంచి గభీలుమని పెద్ద చప్పుడు పుట్టి నిశ్శబ్దంగా ఉన్న వాతావరణంలో మారుమోగింది.

శా॥‘పాఠీనాకృతి దోయరాశి నడుమన్‌ భాసిల్లి మున్నాఢ్యుడై
కాఠిన్య క్రియ నీదు నేర్పు దనకుం గల్మిన్‌ భుజగేంద్ర హృ
త్పీఠాగ్రంబున రోష వహ్నులెగయన్‌ భీమంబుగా నీదె ను
ల్లోఠోత్తుంగ తరంగమై మడుగు దుర్లోక్యంబుగా బాహులన్‌’

రాజా! మీనావతారంలో సాగర మధ్యంలో ఈదుతూ నానా విధాల విహరించడం దీనావను దీనరక్షకునికి ముందుగానే బాగా అలవాటు అనుభవం కదా! మడుగులోని నీరు అల్లకల్లోలమై ఉవ్వెత్తున అలలు ఎగసిపడే తీరున, నల్లనయ్య చేతులతో కలచివేస్తూ అతిదారుణంగా ఈదసాగాడు. ఆ దృశ్యం దుర్లోక్యం చూడ శక్యం కానిది. కాళియ నాగేంద్రుని గుండెల్లో బాగా రోషాగ్ని జ్వాలలు చెలరేగాయి. వాడు పోటుగాని వలె విజృంభించి నందపట్టి ఆయువుపట్టులలో కాటువేసి, పొడుగాటి తన ఒడలి (శరీరం)తో పాలకడలి శయనుని- కృష్ణుని గట్టిగా పెనవేసి కట్టిపడేశాడు. పైకి ఎత్తిపెట్టిన వాని పడగల ముఖాల నుంచి ప్రఖర (తీక్ష) విషాగ్నిజ్వాలలు మెరుస్తూ కురుస్తున్నాయి.

నిశ్చేష్టుడై పడి ఉన్నట్లు ఉన్న తమ ప్రాణసఖుడు కన్నయ్యను చూసి, అతని ప్రభావం తెలియని అమాయకులైన గోపకులు ఆర్తనాదాలు చేస్తూ తూలి పడిపోయారు. అక్కడ ఉన్న ఆవులు, ఆబోతులు, లేగలు అన్నీ వగ(దుఃఖం)తో మేతలు మానేసి, చేతలుడిగి, కాతర (తత్తర) పడ్డాయి. రాజా! భూతలం కంపించినట్లయింది. గోపకులు, వ్రేతలు (గోపికలు) దుశ్శకునాలు చూసి భయపడి వ్రాతలు (గుంపులు)గా, బలరామునితో సహా ఆబాలగోపాలం మడుగు వద్దకు చేరారు. పెనుబాము పడగలచే చుట్టబడి సొమ్మసిల్లి పడి ఉన్న బుడతడిని శ్యాముని చూచి గోకులవాసులందరూ దుఃఖం ఆపుకోలేక వాపోయారు. వారంతా అజ్ఞానం వల్ల అలా విలపిస్తున్నారని బలభద్రుడు నవ్వుతూ ఊరుకున్నాడు. నాగారి (గరుడ) వాహనుడు శ్రీహరి శక్తియుక్తులను అవ్వారి అపరిమితం, అడ్డులేనివిగా ఎరిగిన వాడైనా వారిని నివారించలేదు. నంద యశోదలు కుందుతూ శోకిస్తూ ఇలా ఆక్రందించారు…

క॥‘విషకుచ యుగయగు రక్కసి
విషకుచ దుగ్ధంబు ద్రావి విష విజయుడవై
విషరుహలోచన! యద్భుత
విషయుండగు నీకు సర్ప విషమెక్కె గదా!’

కన్నా! చిన్ననాడే విషపూరితమైన పూతన చన్నులు కుడిచి విషాన్ని జయించిన అసమాన అమృతమూర్తివే! విషరుహ లోచనా అంబుజనేత్రా! అద్భుత లీలా వైదుష్య (పాండిత్య) విశేషాలు చూపిన నీకు ఈనాడు ఈపాడు పాపరేడు (నాగరాజు) విషం ఎక్కిందంటే ఇంతకన్నా ఆశ్చర్యం కలిగించే విషయం ఏముంది?

క॥‘పన్నగము మమ్ము గఱవక
నిన్నేటికి గరచె గుఱ్ఱ! నెమ్మి గలిగి నీ
వున్నను మము రక్షింతువు
నిన్నున్‌ రక్షింప నేము నేరము తండ్రీ!’

అన్నా! ఈ పాపిష్టి పన్నగం మమ్ములను కరవకుండా నిన్నెందుకు కరిచింది రా! నీవు క్షేమంగా ఉంటే మమ్ములను రక్షిస్తావు. నీవే ఆపదపాలైతే నిన్ను మేము కాపాడలేము గదా తండ్రీ! (సశేషం)

– తంగిరాల రాజేంద్రప్రసాద శర్మ 98668 36006