హైదరాబాద్, మే 28 (నమస్తే తెలంగాణ): ప్రతి ఊరికి గొప్ప చరిత్ర ఉంటుంది. ఊరికి సంబంధించిన ఎన్నో విషయాలు నానుడిలో ఉంటాయి. చరిత్రాత్మక నేపథ్యం.. ఆచార వ్యవహారాలు.. మత సామరస్యం.. చేతివృత్తుల ప్రత్యేకతలు ఇలా చెప్పుకుంటూ పోతే ఒక్కో ఊరిపై ఒక్కో పుస్తకమే రాయొచ్చు. ఊరిలోకి వెళ్లి.. అక్కడి వాళ్లతో మాట్లాడి.. పరిశోధన చేసి.. పుస్తకం కాకపోయినా.. ఓ వ్యాసం రాసినా బాగుంటుంది. కానీ అలా రాసేవారు ఎవరు? గొప్పగొప్ప రచయితలో, పరిశోధకులో వెళ్లి రాస్తే బాగుంటుంది. కానీ వేల గ్రామాలను కవర్ చేయడం సాధ్యం కాదు. అందుకే తెలంగాణ సాహిత్య అకాడమీ వినూత్న కార్యక్రమానికి శ్రీకారం చుట్టింది.
దేశ చరిత్రలోనే తొలిసారి ఏ రాష్ట్ర సాహిత్య అకాడమీ చేయని విధంగా ‘మన ఊరు- మన చరిత్ర’ పేరుతో ప్రజా చరిత్రను ప్రజలే రాసుకునే అద్భుతమైన ఉద్యమానికి తెరలేపింది. రాష్ట్రంలోని 12,756 గ్రామాల్లో డిగ్రీ, పీజీ చదివే విద్యార్థులతో గ్రామాల చరిత్రను రాయించేందుకు నడుం బిగించింది. ఇటీవల సూర్యాపేట జిల్లాలో ప్రయోగాత్మకంగా 200 గ్రామాలపై విద్యార్థులతో వ్యాసాలు రాయించింది. రాష్ట్రవ్యాప్తంగా అన్ని గ్రామాల్లోనూ ఈ కార్యక్రమాన్ని అమలు చేసేందుకు ‘గ్రామ చరిత్రల నిర్మాణానికి ప్రత్యేక ప్రశ్నావళి’ని తయారు చేసింది. విద్యార్థులకు వ్యాసాలు రాయడంపై అవగాహన కల్పించి.. ప్రశ్నావళి ఆధారంగా గ్రామాల చరిత్రను సేకరించి రికార్డు చేస్తుంది.
గ్రామంలోని వనరులు, ఆర్థిక, చారిత్రక, సామాజిక తదితర 7 అంశాలపై ప్రశ్నావళిని రూపొందించింది. అందులో భౌగోళిక సైసర్గిక స్వరూపం, జలవనరులు (వాగులు, ఏర్లు, కాలువలు, చెరువులు, కుంటలు, బావులు), ఇతర వనరులు (కొండలు, గుట్టలు, బంజరు భూములు, అడవులు, వ్యవసాయ యోగ్యమైన భూమి) లాంటివి పొందుపరిచింది.
గ్రామం పేరు వెనుక గల చరిత్ర, ఆలయ విశేషాలు, శాసనాలు, జీవన విధానంలో మార్పులు, సామాజిక వర్గాల సహజీవనం, మతసామరస్యం మొదలైనవి ఈ అంశం కింద ఉంటాయి.
ఊరిలో వ్యవసాయం, పశువుల పెంపకం, ఇతర వృత్తులు, విద్యుత్ సౌకర్యం, పారిశుద్ధ్య వ్యవస్థ, బడి, వినోద కేంద్రాలు, పండుగలు, ఉత్సవాలు మొదలైనవి ఈ టాపిక్లో అడుగుతారు.
గ్రామంలో కులాల మధ్య, మతాల మధ్య ఉండే అనుబంధాలు. వివిధ సామాజిక వర్గాల మధ్య, పలకరింపులు ఆప్యాయతలు అనే అంశాలను ఇందులో సూచించారు.
గ్రామానికి సంబంధించిన ఆటపాటలు, జాతరలు, ఆధ్యాత్మిక వాతావరణం, ప్రత్యేక పండుగలు- ఉత్సవాలు, ఊరిలోని కవి పండితులు, వారి రచనలు, తాళపత్ర గ్రంథాలు, అక్షరాస్యత నిరుద్యోగం అనేవి ఇందులో చేర్చారు.
తెలంగాణ రాష్ట్ర సాధన ఉద్యమ ప్రభావం, ఉద్యమంలో గ్రామం పోషించిన పాత్ర, తెలంగాణ వచ్చాక గ్రామంలో స్పష్టంగా కనిపిస్తున్న మార్పులు అనే అంశాలు దీనికింద ఇచ్చారు.
ఊరుకు సంబంధించిన సమాచారం తల్లిదండ్రులు, వయోవృద్ధులు, స్వాతంత్య్ర సమర యోధులు, గ్రామ పురోహితుడు, సర్పంచి, గ్రామ పంచాయతీ కార్యదర్శి, గ్రామ రెవెన్యూ అధికారి (వీఆర్వో)ని అడిగి తెలుసుకోవాలని సూచించారు.
నేటితరం ఆసక్తిని ఊరి వైపునకు మళ్లించి, వారిని ఊరికి దగ్గర చేసే ప్రయత్నం మన ఊరు- మన చరిత్ర. రాష్ట్రంలోని 12వేల గ్రామాలకు సంబంధించి లక్షల వ్యాసాలు వస్తాయి. వాటన్నింటి సేకరించి రికార్డు చేస్తాం. మన బడి-మన చెట్లు పేరుతో ఇటీవల సాహిత్య అకాడమీ నిర్వహించిన కార్యక్రమంలో పాఠశాల విద్యార్థుల నుంచి ఐదు లక్షలకుపైగా వ్యాసాలు వచ్చాయి. ఈసారి 10 లక్షలు వచ్చినా ఆశ్చర్యపోవాల్సిన అవసరం లేదు. దేశంలో ఇలాంటి కార్యక్రమం ఏ రాష్ట్రంలో చేపట్టలేదు. మరుగున పడ్డగ్రామాల చరిత్ర దీని ద్వారా బయటకు వచ్చే అవకాశం ఉన్నది. అందుకే సాహిత్య అకాడమీ మన ఊరు- మన చరిత్రను ఒక ఉద్యమంగా ముందుకు తీసుకెళ్తున్నది.
– జూలూరు గౌరీ శంకర్,తెలంగాణ సాహిత్య అకాడమీ చైర్మన్