ఇస్లాంలో ప్రారంభమైన మార్మికవాదాన్ని సూఫీ ఉద్యమమని నిర్వచించవచ్చు. ఏ రకంగానైతే ఇస్లాం ప్రభావం వల్ల హిందూమతంలో సంస్కరణ వాదంతో కూడిన భక్తి ఉద్యమం ఏర్పడిందో అదేవిధంగా ఇస్లాంలో సంస్కరణవాదంతో కూడిన సూఫీ ఉద్యమం ప్రారంభమైంది.
సూఫీ అనే పదం సు అంటే ఉన్ని/ఊలు అనే అరబిక్ పదం నుంచి వచ్చింది. ఇది ఇస్లాంలో నిరాడంబరతకు చిహ్నం. ఒక ఉద్యమంగా సూఫీ మతం ఆవిర్భవించడానికి అంతర్గత, బహిర్గత కారణాలు తోడ్పడ్డాయి.
కారణాలు
ముస్లిం సమాజంలో పెడధోరణలు చోటు చేసుకోవడంవల్ల నిరాడంబరతకు మారుపేరు అయిన ఇస్లాంలో సంపద పట్ల వ్యామోహం, ఆడంబరత్వం పెరిగిపోయాయి. దీనికి వ్యతిరేకంగానే సూఫీ ఉద్యమం నిరాడంబరతకు పిలుపునిచ్చింది.
శాంతి, సహనం వంటి ఇస్లామిక్ మౌలిక సూత్రాలు దెబ్బతినడం కూడా ఉద్యమ ఆవిర్భావానికి కారణమైనది. భగవంతుని దృష్టిలో అందరూ సమానమనే ఉన్నతమైన భావం ఇస్లాంలో లోపించింది. పైగా ఆటవిక తెగలు ఇస్లాంలోకి మార్పు చెందడంతో ఇస్లాంలో హింసాయుత ధోరణులు పెరిగిపోయాయి. వీటి నుంచి మతాన్ని సంస్కరించాల్సిన అవసరం ఏర్పడింది.