వాతావరణంలో వచ్చిన మార్పుల వల్ల డెంగ్యూ వంటి వైరల్ జ్వరాలు విజృంభిస్తున్నాయి. ఈ వ్యాధి ఈడిస్ ఈజిప్టి అనే దోమల ద్వారా సంక్రమిస్తుంది. ఈ దోమ కుట్టినట్లయితే అధిక జ్వరం, శరీర నొప్పులు మొదలౌతాయి. అది వ్యాధికి దారితీస్తుంది. డెంగ్యూ జ్వరానికి మందు లేదు. అయినప్పటికీ, ముందస్తుగా గుర్తించడం, చికిత్స చేయడం వల్ల మరణాలను నివారించవచ్చు.
డెంగ్యూ అనేది ఒక వైరల్ వ్యాధి, ఇది సోకిన ఆడ దోమలు, ముఖ్యంగా ఈడిస్ ఈజిప్టి జాతి దోమలు కుట్టడం ద్వారా వ్యాపిస్తుంది. 101 నుం చి 105 డిగ్రీల ఫారన్హీట్ జ్వరం హఠాత్తుగా వస్తుంది. తీవ్రమైన తలనొప్పి, కడుపునొప్పి, కండ్ల మంటలు వంటి లక్షణాలు ఉంటాయి. డెంగ్యూ సోకితే, ఈ వ్యాధికి మందులు, చికిత్స కోసం ఖర్చు లు చాలా ఎక్కువ. కాబట్టి, డెంగ్యూ పీడిత ప్రదేశంలో నివసిస్తుంటే, మార్కెట్లలో డెంగ్యూ బీమా పాలసీని ఎంచుకోవడం తెలివైన ఎంపిక, ఇది ఈ వ్యాధి కి సంబంధించిన వైద్య చికిత్స ఖర్చులను కవర్ చేస్తుంది.
తలనొప్పి, కండరాల/కీళ్ల నొప్పి వికారం, వాంతులు, కళ్ళ వెనుక నొప్పి, దద్దుర్లు, కడుపు నొప్పి లేదా సున్నిత త్వం, ముక్కు నుంచి రక్తం కారటం, చిగు ళ్ల నుంచి రక్తం, అలసట చిరాకు అశాం తి, వాంతి లేదా మలంలో రక్తం మొదలైనవి డెంగ్యూ లక్షణాలు. ఎవరికైనా ఈ లక్షణాలు కనిపించిన వెంటనే డాక్టర్ను సంప్రదించాలి.
రక్త పరీక్షలో తక్కువ సంఖ్యలో తెల్లరక్త కణాలు, ప్లేట్లెట్లు, బ్లడ్స్మియర్ మీద ఎటిపికల్ సెల్స్ ద్వారా డెంగ్యూ వ్యాధిని నిర్ధారించవచ్చు.
పూల కుండీలు, ప్లాస్టిక్ కవర్లు, కంటైనర్లు, పెంపుడు జంతువుల నీటి గిన్నెలు మొదలైన వాటిలో దోమలు వృద్ధి చెందుతాయి. ఈ ప్రదేశాల్లో నీటి నిల్వలేకుండా చేయడంతో పాటు ఇంట్లో లేదా చుట్టుపక్కల ఉన్న నిల్వ నీటిని తొలగించాలి.
ఈ వెక్టర్ ద్వారా సంక్రమించే వ్యాధిని వ్యాప్తి చేయడానికి దోమలే కారణమని మనకు తెలుసు కాబట్టి, డెంగ్యూ జ్వరానికి ఉత్తమమైన నియంత్రణ చర్యల్లో ఒకటి దోమల ప్రవేశాన్ని నిరోధించడం. ఇంటిలోని కిటికీలన్నీ తెల్లవారుజాము నుంచి సాయంత్రం వరకు మూసి ఉం చాలి. డోర్ స్క్రీన్లు. కర్టెన్లు రంధ్రాలతో పాడైపోకుండా చూసుకోవాలి.
దోమ కాటును నివారించడానికి, డెంగ్యూ జ్వరాన్ని నివారించడానికి మరొక మార్గం దో మల వికర్షకాలను ఉపయోగించడం. శరీరానికి తప్పనిసరిగా దోమల వికర్షక క్రీములను ఐప్లె చేయాలి. పిల్లలు, పెద్దలు దోమల నివారణ ప్యాచ్లు, లో షన్లు మొదలైన వాటిని కూడా ఉపయోగించవచ్చు. రాత్రిపూట మస్కిటో కాయిల్స్ను వాడాలి.
డెంగ్యూ సోకిన ప్రాంతాలకు ప్రయాణిస్తున్నట్లయితే లేదా నివసిస్తున్నట్లయి తే, పూర్తి చేతుల బట్టలు, పూర్తి ప్యాంటు తో పాటు సాక్స్, కవర్ షూలను ధరించడం మంచిది. ఇవి దోమకాటును నివారించడానికి సహాయపడుతాయి.
డెంగ్యూ జ్వరం రాకుండా ముందస్తు జాగ్రత్తలు తీసుకోవడానికి ఇది మరొక సులభమైన మార్గం. దోమతెర కింద పడుకోవడం వల్ల పెద్దలకు, పిల్లలకు దోమలు కుట్టకుండా రెట్టింపు రక్షణగా పనిచేస్తుంది.
దోమలు సాధారణంగా చీకటి ,తడి ప్రదేశాలలో సంతానోత్పత్తి చేస్తాయి. వాటిని ఇంట్లోకి రాకుండా నిరోధించడానికి, సూర్యకాంతితో ఇల్లు బాగా వెలిగేలా చూసుకోవాలి.
వర్షపు రోజులలో దోమ లు ఆరుబయట ఎక్కువగా ఉంటాయి. డెంగ్యూ జ్వరా న్ని నివారించడానికి, అటు వంటి రోజుల్లో బయటకు రాకుండా ఉండటం మంచి ది. బయటికి వెళ్లవలసి వస్తే, దోమలు కుట్టకుండా ఉండ టానికి అవసరమైన దుస్తుల ను ధరించడం మంచిది.
డెంగ్యూ వైరస్ వ్యాప్తి : డెంగ్యూను కలిగించే ఈడిస్ ఈజిప్టి జాతి దోమలు సాధారణంగా పగటిపూట కుడుతాయి. తెల్లవారుజామున, మధ్యాహ్నం చాలా చురుకుగా ఉంటాయి. ఆ సమయంలో తగిన జాగ్రత్తలు తీసుకో వాలి. వైరస్ వ్యక్తి నుంచి వ్యక్తికి నేరుగా వ్యాపించదు.
డెంగ్యూ వ్యాప్తి చెందుతున్న ప్రాం తంలో నివసించే లేదా ప్రయాణించే ఎవరైనా వ్యాధి బారిన పడే ప్రమాదం ఉం ది. 65 ఏండ్లు పైబడిన పెద్దలలో, పిల్లలలో వ్యాధి త్వరగా సంక్రమించవచ్చు .
చికిత్స : డెంగ్యూ చికిత్సకు ప్రత్యేకంగా చికి త్సకానీ, మందులు కానీ లేవు. కాబట్టి పరోక్ష పద్ధతిలో చికిత్స చేస్తారు. రోగులకు నోటిద్వారా లేదా రక్తనాళాల ద్వారా ద్రవాలను పంపిస్తారు. అప్పుడప్పుడు ప్లేట్లెట్లను ఎక్కిస్తారు.
డెంగ్యూ వచ్చిన వారిలో నిర్జలీకరణ ఎక్కువ. శరీరంలో నీటి శాతం బాగా తగ్గిపోతుంది. దీన్ని నివారించడానికి రోగులు విశ్రాంతి తీసుకోవాలి. ఎక్కువ గాద్రవ పదార్థాలు తీసుకోవాలి. డెం గ్యూ ఇన్ఫెక్షన్ చికిత్సకు నిర్దిష్టమైన ఔష ధం లేదు. డెంగ్యూ జ్వరం ఉందని అనుకుం టే విశ్రాంతి తీసుకోవాలి, పుష్కలం గా ద్రవాలు త్రాగాలి. మూత్రవిసర్జన తగ ్గడం, నోరు లేదా పెదవులు పొడిబారడం, నీరసం లేదా గందరగోళం, జలుబు లేదా చేతులు, కాళ్లు బిగుసుకుపోవడం వంటి లక్షణాలు ఉంటే వెంటనే వైద్యుడిని సంప్రదించాలి.
(వ్యాసకర్త : ఆరోగ్య విస్తరణ అధికారి, నిజామాబాద్)