తెలంగాణ తెలుగు శ్రావ్యమైనది. ఇంపైనది. సొంపైనది. పదేండ్ల కిందటి వరకు మన పలుకు బంగారమే. ప్రత్యేక తెలంగాణ రాష్ర్టోద్యమం షురూ అయింది మొదలు ఇక్కడి పలుకు బడులకు కొత్త సత్తువ వచ్చింది. ఆరుదశాబ్దాలుగా విస్మరణకు గురైన మన నుడికారానికి తెలంగాణోద్యమం కొత్త శ్రీకారం చుట్టింది. ఇప్పుడు తెలంగాణ రాష్ట్రంలో మన భాషకు గౌరవం దక్కింది.
కోస్తా జిల్లాల భాష బలవంతంగా మనపై రుద్దబడింది. మనది కానీ మన జీవితాల్లో లేని భాషను, ఉచ్ఛారణ తీరును అనివార్యంగా పలకాల్సి వచ్చేది. వారిలాగా మాట్లాడితేనే అది సరైందన్నట్టు. వారి పదాలే, వారి మాటలే అసలు సిసలు తెలుగన్నట్టు భాష పెత్తనం కోట్లాది తెలంగాణ ప్రజలపై చూపించారు. పాఠ్య పుస్తకాలు మొదలు సినిమాల వరకు అంతా వారి పెత్తనమే. తెలంగాణ భాషను ఒక వేళ వాడినా అది సినిమాల్లో విలన్లకు, కమెడియన్లకు మాత్రమే వాడేవారు. అట్లా తెలంగాణ భాషను, సాహిత్యాన్ని ఘోరంగా అవమానించారు. దశాబ్దాలుగా పెనుగులాడుతూ వచ్చిన మన భాష, యాస స్వయం పాలనా రాష్ట్రంలో సగర్వంగా ఎలుగెత్తి చాటుకుంటున్నయి.
తెలంగాణ భాషపై కోస్తాంధ్ర దాడి ఎప్పటి నుంచో ఉన్నది. తెలంగాణలో కవులే లేరని వెక్కిరించిన అనేకమందికి సమాధానంగా సురవరం ప్రతాపరెడ్డి 1940 దశకంలోనే తెలంగాణ ప్రాంతానికి చెందిన 354 మంది కవులతో గోలకొండ కవుల సంచికను వెలువరించారు. తెలంగాణ వారిది తెలుగు కాదని, వారికి భాషా,సాహిత్యాలు రానే రావని చాలా సందర్భాల్లో చాలా మంది అవమానించారు. వారికి సమాధానాలూ తెలంగాణ వారు ఘాటుగానే ఇచ్చారు. 1996 తర్వాత ప్రత్యేక తెలంగాణా రాష్ట్ర భావన మరోసారి జనంలోకి వచ్చిన తర్వాత తెలంగాణ భాష సాహిత్య రూపాల్లో బలంగా వ్యక్తమైంది. అలా మన భాష పాటల రూపంలోకి వచ్చింది. జనాలను చైతన్య పరిచింది. మన భాష, సామాజిక, సాంస్కృతిక జీవితాలను ప్రభావితం చేసింది. తెలంగాణ భాషనే అస్సలు సిసలు తెలుగు భాష అని పండితులు లోతుపాతుల్లోకి వెళ్లి మరీ తేల్చి చెప్పారు. ఇట్లా తెలంగాణ భాషా, సాహిత్యాలు ప్రబలంగా ముందుకొచ్చాయి.
2000 తర్వాత తెలంగాణ నుంచి వెలువడిన కథలు, కవితలు ప్రజానీకాన్ని కదిలించాయి. తెలంగాణ ప్రజలు మాట్లాడుకునే భాషనే మీడియాలో వార్తలయ్యాయి. తెలంగాణ ప్రజల జీవితమే వారి అనుభవం నుంచి పుట్టిన మాటలతోనే కథలుగా, కవితలుగా ముందు కొచ్చాయి. గోరటి వెంకన్న పాటల్లో తెలంగాణ జీవితమే కాదు ‘సేతానం యాడుందిరా, తెలంగాణ సేలన్నీ బీళ్లాయారా…’ అనే పాటలో పాలమూరు జిల్లా ప్రజల ఆవేదన మాత్రమే కాదు, అక్కడి భాష కూడా కనిపిస్తుంది. ఇట్లాంటి
పాటలు కోకొల్లలుగా వచ్చాయి. అసైదుల హారతి అనే పాట కూడా తెలంగాణ భాషను పట్టుకున్నది. ఇట్లా చెప్పుకుంటూ పోతే పెద్ద జాబితానే అవుతుంది. ఇక 2004 తర్వాత చాలా పత్రికల హెడ్డింగ్లలో కూడా తెలంగాణ భాషనే ఉపయోగించారు. అట్లా పత్రికల్లోకి అనివార్యంగా తెలంగాణ పదాలు ఎక్కాయి. అది ఉద్యమం సాధించిన విజయంగానే చెప్పాలి. పదేండ్ల నుంచి దాదాపు అన్ని తెలుగు పత్రికల పతాక శీర్షికలు తెలంగాణ నుడికారంతోనే ఉంటున్నాయి. ఇదంతా మన అనుభవంలో ఉన్నదే. మలివిడత తెలంగాణ ఉద్యమం ప్రారంభానికి ముందు, ఆ తర్వాత తెలంగాణ భాషా, సాహిత్యాల వాడకంలో మార్పులు వచ్చాయి. క్రమేణా అవి గౌరవం పొందాయి.
నేడు స్టార్ హీరోలకు, హీరోయిన్లకు తెలంగాణ భాషను వాడుకున్నారు. హేళన చేసిన వాళ్లే చేతులెత్తి మొక్కి తెలంగాణ భాషా, సాహిత్య నుడికారాలను పల్లకిలోకి ఎక్కిస్తున్నారు. తెలంగాణ నేపథ్యంతోనే చాలా సిన్మాలు వస్తున్నాయి. ఇది తెలంగాణ భాషా సాహిత్యాల వాడకంలో వచ్చిన గుణాత్మక మార్పుగా చూడాలి. స్వయం పాలన దశాబ్ది ఉత్సవాలు జరుపుకుంటున్న వేళ ఈ మార్పును మరోసారి గుర్తు చేసుకుంటూ దీన్ని మరింత ముందుకు తీసుకెళ్లేలా తెలంగాణ సమాజం చైతన్యవంతంగా ఉండాలి.
టీవీల్లో నైతే తెలంగాణ యాసలోనే ఏకంగా న్యూ స్ బులిటెన్లు వచ్చాయి. విషయం ఎంత పెద్దదైనా సూటిగా, క్లుప్తంగా, జనం భాషలోనే టీవీల వార్తలు ప్రసారం అవుతున్నాయి. తెలంగాణ యాసతో కూడిన వార్తల కోసం నిర్దిష్ట సమయాన్నీ కేటాయించాయి. తెలంగాణ అనే పదాన్ని వాడటం, తెలంగాణకు ఓ గుర్తింపు ఇవ్వడానికి నిరాకరించిన వారే అనివార్యంగా ఈ ప్రాంత భాషను భూజాలకెత్తుకోవాల్సిన పరిస్థితి వచ్చింది. ఈ భాషను తాము ఉచ్ఛరించుకున్నా… రాయకున్నా…
ప్రసారం చేయకున్నా… తమను తెలంగాణ వ్యతిరేకి అనుకుంటారనే ఒకింత బెదురు కూడా కొందరిలో వచ్చింది. అందుకే అటు మీడియా అయినా… ఇటు పత్రికా రంగమైన తెలంగాణ భాషను అనివార్యంగా అందుకున్నది. కొనసాగిస్తున్నది. తెలంగాణ జాగృతి బతుకమ్మను ఎట్లయితే పునరుజ్జీవింపచేసిందో తెలంగాణ భాషా, సాహిత్యకారులు కూడా తెలంగాణ పలుకుబడులను, బడిపలుకులుగా మార్చారు. అందు కే పుంటికూర, అనెపుకాయ, పచ్చిపులు సు, తొక్కు, బువ్వ, చియ్యకూర…. ఇట్లా వందల, వేల పదాలు వాడుకలోకి వచ్చాయి. దీనికి కారణం తెలంగాణ ఉద్యమం, స్వరాష్ట్ర ఆవిర్భావం.
అన్నింటి కంటే తొట్టతొలిసారి ఓ రాజకీయ నాయకుడు ఇక్కడి ప్రజల భాషలో మాట్లాడటం వలన ఆ భాషకు మరింత గౌరవం వచ్చింది. తమ భాష గొప్పదని ప్రజలు భావించేలా చేసింది. ఉద్యమంలోకి ప్రజలను రప్పించేందుకు కేసీఆర్ తన భాషా, సాహిత్య ప్రజ్ఞను అద్భుతంగా ఉపయోగించుకున్నారు. ఈ విధంగా మొదలైన తె లంగాణ భాష వైభవం ఆ తర్వాత తెలుగు సినీ రంగానికీ విస్తరించింది.
అస్కాని మారుతీ సాగర్: 90107 56666
(వ్యాసకర్త: సీనియర్ జర్నలిస్ట్)