క్యాన్సర్ చికిత్స.. ప్రాణాంతక మహమ్మారితో మనిషి జరిపే యుద్ధం. ఆ పోరాటంలోవైద్యుడు సర్వ సైన్యాధ్యక్షుడు. ఔషధాలు మర ఫిరంగులు. వ్యాధి నిర్ధారణ పరీక్షలు వేగులూ గూఢచారులు. ఆ మొండి వ్యాధి ఏ చికిత్సకూ లొంగనప్పుడు.. నిపుణులు ప్రయోగించే రామబాణం కీమోథెరపీ. నిజమే, దీనివల్ల కొన్ని చెడు ప్రభావాలు ఉండవచ్చు. కానీ, అంతిమంగా రోగికి మంచే జరుగుతుంది. సరిహద్దు చొరబాటుదారుల్లా కణకణాల్లోకి చొచ్చుకొస్తున్న రుగ్మతను కట్టడి చేయగల శక్తి కీమో థెరపీకే ఉంది.
క్యాన్సర్ అని తెలియగానే, ‘ఇదేం ఖర్మరా బాబూ!’ అనుకుంటారు చాలామంది. కొంతమందిలో ఇది ‘ఖర్మ’ వల్లే సంభవించినా, చాలామందిలో మాత్రం దీనికి కారణం ‘కర్మే’. అవును, ‘ఖర్మ’కి, ‘కర్మ’కి మధ్య ‘అర్థానికి’, ‘అపార్థానికి’ ఉన్నంత వ్యత్యాసం ఉంది. రెండూ వేరువేరు పదాలు. కర్మ అనేది శారీరకంగా, మానసికంగా, భావోద్వేగపరంగా జరిగే నిరంతర ప్రక్రియ. ‘మీ జీవితం మీ కర్మ’ అని బల్లగుద్ది చెబుతారు. అంటే మనం చేసే పనులను బట్టే, మనకు ఎదురయ్యే ఫలితాలు ఉంటాయి. ఉదాహరణకు.. శారీరక దృఢత్వం లేకపోవడం, మానసికంగా ఆహార అలవాట్ల మీద అదుపు లేకపోవడం, వ్యసనాలకు బానిస కావడం, భావోద్వేగానికి లోనై ఒత్తిడికి గురికావడం. ‘ఖర్మ’ అనే పదానికి వాడుకలో ఉన్న ప్రయోగం- ‘ఇదంతా నా తలరాత, నా ఖర్మ’. అంటే మనం మార్చుకోలేని, మనం తప్పించుకోలేని విషయాలు. ఉదాహరణకు.. మన శరీరంలో జరిగే జన్యు మార్పులు, వంశపారంపర్యంగా వచ్చే జబ్బులు, కలుషిత వాతావరణం, కలుషిత ఆహారం లాంటివి అన్నమాట. కర్మ, ఖర్మం.. కారణం ఏదైనా, క్యాన్సర్బారిన పడిన ప్రతి మనిషీ రుగ్మతతో యుద్ధం చేయాల్సిందే. ఆ యుద్ధానికి మనకున్న మూడు
…ఈ మూడూ క్యాన్సర్ను అధిగమించడానికి తోడ్పడతాయి. అదనంగా, కీమోథెరపీ కంటికి కనిపించని కణాలను నాశనం చేసి, క్యాన్సర్ పునరావృతం కాకుండా చూస్తుంది. ఇదోరకంగా యుద్ధం లాంటిదే. ఏ యుద్ధానికి అయినా మూలకారణం ఒకటే ధర్మాన్ని పాటించకపోవడం. కణాల నియంత్రణ అనేది మన శరీర ధర్మం. క్యాన్సర్ కణాలు మన శరీరంలోని నియంత్రణ వ్యవస్థను ఎదిరించి, హద్దూ అదుపూ లేకుండా విస్తరిస్తున్నప్పుడు యుద్ధం అనివార్యం. ఆ సమయంలో ధైర్యంగా పోరాడాల్సిందే. లేకపోతే, మన ప్రాణానికే ప్రమాదం. క్యాన్సర్పై మనిషి జరిపే ఆ పోరాటంలో బ్రహ్మాస్త్రం – ‘కీమోథెరపీ’.
ఎలా పనిచేస్తుంది?
సాధారణంగా కీమోథెరపీ ఇంజక్షన్ రూపంలో ఉంటుంది. కొన్ని క్యాన్సర్ల విషయంలో టాబ్లెట్ రూపంలోనూ దొరుకుతుంది. కీమోథెరపీ వల్ల క్యాన్సర్ కణాల నిర్మూలన, నియంత్రణ జరుగుతుంది. సమూల నిర్మూలన జరిగితే క్యాన్సర్ పునరావృతం కాదు. సమర్థ నియంత్రణ జరిగితే క్యాన్సర్ అదుపులో ఉంటుంది. కొంతమందిలో కీమోథెరపీ వల్ల కణ పరిమాణం తగ్గిపోయి నొప్పి నుంచి ఉపశమనం లభిస్తుంది. క్యాన్సర్ చివరి స్టేజ్లో ఉన్నవారికి, రక్త క్యాన్సర్ రోగులకు ఒకే ఒక్క ఆశాకిరణం కీమోథెరపీ. క్యాన్సర్ పునరావృతం అయినప్పుడు, అది మిగతా అవయవాలకు సోకకుండా అదుపులో ఉంచగల శక్తి కూడా కీమోథెరపీకి ఉంది.
శస్త్రచికిత్స లేదా రేడియేషన్కు ముందు కీమోథెరపీని మందు రూపంలో ఇవ్వడం వల్ల క్యాన్సర్ పరిమాణం తగ్గిపోతుంది. దీంతో శస్త్రచికిత్స లేదా రేడియేషన్ చికిత్సకు అనువైన పరిస్థితి ఏర్పడుతుంది. శస్త్రచికిత్స, రేడియేషన్ తర్వాత కంటికి కనిపించని క్యాన్సర్ కణాలను నిర్మూలించడంలోనూ కీమోథెరపీ ముఖ్యపాత్ర పోషిస్తుంది. రేడియేషన్ సమర్థంగా పనిచేయడానికి కూడా కీమోథెరపీ దోహద పడుతుంది.
దుష్ప్రభావాలూ ఉన్నాయి..
ప్రభావం ఉన్న ప్రతి చోటా దుష్ప్రభావం తప్పనిసరి. ఒక మందుకు ఎలాంటి దుష్ప్రభావమూ లేదంటే దాని సమర్థతను అనుమానించాల్సిందే. కీమోథెరపీ ప్రభావవంతమైంది కనుకనే, దాని దుష్ప్రభావాలూ తీవ్రంగానే ఉంటాయి. కీమోథెరపీ వేగంగా వ్యాప్తి చెందిన క్యాన్సర్ కణాలను మట్టుబెట్టడమే కాకుండా, ఆరోగ్యవంతమైన కణాలను కూడా దెబ్బతీస్తుంది. ముఖ్యంగా నోరు, పేగుతోపాటు వెంట్రుకల పెరుగుదలకు సహకరించే కణాల మీద కీమో ప్రభావం తీవ్రంగా పడుతుంది. అందువల్ల నోట్లో పుండ్లు పడటం, ఆహారం రుచించక పోవడం, నోట్లో నొప్పి లేదా మంట, వికారంగా ఉండటం, వాంతులు, విరేచనాలు, జుట్టు రాలడం వంటి దుష్పరిణామాలు సంభవిస్తాయి. అయితే ఇవన్నీ కొందరిలో, కొన్ని సందర్భాల్లో మాత్రమే కనిపిస్తాయి. కీమోథెరపీ రకం, మోతాదు, రోగి శరీరతత్వాలను బట్టి ఈ దుష్ప్రభావాలు కొందరిలో ఎక్కువగా, కొందరిలో తక్కువగా కనిపిస్తాయి. కొద్దిమందిలో అసలు ఉండకపోవచ్చు. ఒకవేళ సంభవించినా వైద్యుల సహకారంతో వీటిని ఎదుర్కోవటం పెద్ద కష్టమేం కాదు. యుద్ధం జరిగినప్పుడు శత్రువులు, మిత్రులు.. ఇరు వర్గాల వారికీ ప్రాణనష్టం జరుగుతుంది. కీమోథెరపీ తీసుకున్నప్పుడు సైతం, క్యాన్సర్ కణాలతో పాటు రోగ నిరోధక శక్తికి అవసరమయ్యే తెల్ల రక్తకణాలు కూడా చనిపోతూ ఉంటాయి. తెల్ల రక్తకణాల సంఖ్య బాగా తగ్గితే ఇన్ఫెక్షన్లు వచ్చే ప్రమాదం ఉంటుంది. అప్రమత్తంగా లేకపోతే, అవి పేట్రేగిపోయి వైద్యులకు సవాలుగా మారుతాయి.
యుద్ధంలో అంతిమ విజయం ధర్మానిదే. వైద్యుల సలహా పాటిస్తూ, మీ వైపు నుంచి కీమోథెరపీ చికిత్సకు అంతరాయం కలగకుండా తగిన జాగ్రత్తలు తీసుకుంటే క్యాన్సర్పై గెలుపు మీదే.
ఇంట్లో క్యాన్సర్ రోగి ఉంటే..
‘క్యాన్సర్ రోగి ఇంట్లో ఉంటే, కుటుంబ సభ్యులకు ప్రమాదమా?’ అన్న ప్రశ్న ఏదో ఒక సమయంలో ప్రతి ఒక్కరిలో తలెత్తుతుంది. వాస్తవానికి క్యాన్సర్ సోకినవారు పసిపిల్లలతో సమానం. వాళ్లలో రోగ నిరోధక శక్తి తక్కువగా ఉంటుంది. దీనివల్ల, ఇంట్లో ఎవరైనా తుమ్మినా దగ్గినా అంటు వ్యాధులు వచ్చే ఆస్కారం ఉంది. కాబట్టి, కీమోథెరపీ తీసుకున్న వారు కొన్ని జాగ్రత్తలు పాటించాలి.
డా. ఉదయ్ కుమార్ పుణుకొల్లు
సీనియర్ మెడికల్ ఆంకాలజిస్ట్
&హెమటో-ఆంకాలజిస్ట్
యశోద హాస్పిటల్స్
మలక్ పేట్, హైదరాబాద్.