మనిషి నిమిత్తమాత్రుడు. అనంతానంత విశ్వంలో ఓ అల్ప జీవి. సుఖదుఃఖాలూ, ఆనంద విషాదాలూ, జయాపజయాలూ గ్రహగతుల మీదే ఆధారపడి ఉంటాయి. అతను, గ్రహ గమనం ప్రకారమే అడుగు ముందుకేయాలి. అనుకూలించకపోతే, అక్కడే ఆగిపోవాలి. ఆ తీవ్రతను తగ్గ్గించుకోవడానికి స్తోత్రపఠనమో, హోమమో నిర్వహించాలి. ఆ ప్రయాణంలో పంచాంగం ఓ కరదీపిక. తిథి, వారం, నక్షత్రం, యోగం, కరణం.. పంచాంగంలోని ఐదు అంగాలు! మనిషికి అర్థబలం ఉంటే సరిపోదు.. ఈ ఐదు అంగాల బలమూ కావాలి! ఏ రంగు పంట వేయాలి, ఏ నేలలైతే అనుకూలం, ఏ ముహూర్తంలో విత్తనాలు చల్లుకోవాలి, కోతలకు సరైన రోజు ఏది.. ఇలా, అలనాటి గ్రామీణ వ్యవస్థలో రైతును పంచాంగమే నడిపించేది. కొత్త బట్టలు కొనడం నుంచి కొత్తింట్లో ప్రవేశం వరకూ.. ఏదైనా పంచాంగం ప్రకారమే! చైత్రం, వైశాఖం, జ్యేష్ఠం.. ఇలా ప్రతి మాసానికి ఓ స్వభావం ఉంటుంది. ఆయా నెలలలో చేపట్టే దానధర్మాలు విశేష ఫలాలను ఇస్తాయి. అలా పంచాంగం సామాజిక ధర్మాన్ని బోధిస్తుంది. సంపదలను నలుగురితో పంచుకోవాలని చెబుతుంది. ప్రతి పండుగకూ ఓ ప్రశస్తి ఉంటుంది. జరుపుకొనే విధానం ఉంటుంది. ఆచరించాల్సిన క్రతువులూ ఉంటాయి. పంచాంగం వాటిని గుర్తుచేస్తుంది. ఇంట్లో పంచాంగం ఉందంటే, పురోహితుడు ఉన్నట్టే. పంచాంగాన్ని అనుసరించడం ఛాందసమో, అజ్ఞానమో కాదు. తరాల సంప్రదాయాన్ని తు.చ. తప్పక పాటించడం. ఇదొక దిక్సూచి, మార్గదర్శి.