‘మబ్బు పాడుగాను మీదవడ్డట్టే కమ్ముకొస్తున్నది. వాన ఇసిరిసిరి సంపితే నోట్లె మన్నువడ్తది. నువ్ జల్ది నడువ్ కల్లం కాడికి. నేను రెండు శాటలు, ఇంత సద్ది వట్టుకొనొస్తా’ పొద్దుగాళ్ల లెవ్వంగనే బియ్యంల మెరిగలేరుతూ సాయమ్మ ఒక్కటేమొకాన మొత్తుకుంటున్నది. ఔను, సాయమ్మ అట్లా మొత్తుకునుట్ల తప్పు లేదు. ఇంటామె మాటలింటున్న నాకొక్కసారి గతం
యాదికొచ్చింది.
ఓ పదేండ్ల కింద.. ‘వడ్లు ఇగ కొంటం, అగ కొంటం’ అని ఆశవెడ్తున్న తిరుమలగిరి సేట్లు కండ్లముందు కనవడ్డరు. రోజట్లెక్కనే ‘ఇయ్యాల్లొస్తం వడ్లు కొనేటందుకు’ అన్న సేటు ఇంకా రాకపోయేసరికి పొద్దూకిజాముల ఇంటిమొకాన వోయినం. ఇట్లా రోజు పొద్దూకి వడ్ల మీద వరుకు కప్పు డు, ఇయ్యాల్లన్న సేట్లు వడ్లు కొంటరేమోనన్న ఆశతో పొద్దుగాల్నే కల్లం కాడికి వొయ్యి వరుకు తీసుడు. పదిరువై రోజులు అట్లా తిప్పలవడ్డం. ఆయాల కూడా రాకపోయేసరికి ఎండకాలం కదా అనుకొని కల్లంల ఉన్న వడ్ల కుప్పమీద వరిగడ్డి కప్పి ఇంటికొచ్చినం. ఆడికి సాయమ్మ మొత్తుకుంటనే ఉన్నది వరుకు కప్పుదామని. నేనే పట్టిచ్కోలె. కతం, తెల్లారేసరికి కుండపోత వాన. కల్లంల ఉన్న వడ్లు మొత్తం నానినయి. ఆర్నెళ్ల కట్టం గం గల కలిసింది. ఆ నానిన వడ్లను చూసి ఇద్దరాలుమొగలం లబోదిబో మొత్తుకున్నం. ఎంత మొత్తుకుంటే ఏం పాయిదా?
తాలు, మట్టిపెల్లలు లేకుండా వడ్లు వడ్దామని జెప్పన కల్లం కాడికుర్కిన. నేనట్లా కల్లం చేరిన్నో, లేదో.. నా ఎనుక సాయమ్మ సద్ది వట్టుకొని రానే అచ్చింది. పోయిన నెలల్నే నాకున్న రెండెకరాల వరిపంట కోతకస్తే కోసి కల్లంలనే వడ్లు కుప్పవోసినం. ఆ వడ్లను ఓ సారి గాలికిసుర్తే ధర మంచిగ పల్కుతదని మా ఆశ. అందుకే నేను, సాయమ్మ వడ్లు వట్టుడు షురూ జేసినం. సూర్యు డు నడి నెత్తిమీద కూసున్నడు. నా బుజానికి సమానంగా ఉన్న వడ్ల కుప్ప మొకాళ్ల కిందికి జారింది. ఇంకో అద్దగంటయితే వడ్ల కత ఒడుస్తదనుకునే మోపున ఏమైందో ఏమో.. ఒక్కసారి నిలుసున్న కాన్నే కూలిపోయింది సాయమ్మ. మొకం మీద నీళ్లు సల్లి పిలిస్తే ఉలుకు లేదు, పలుకు లేదు. అరికాళ్లు, అరిచెయ్యిలు నలువంగ, నలువంగ బల్మీట్టికి కండ్లు దెరిసింది. ‘సాయమ్మా.. ఏమైందే’ అంటే బిత్తిరి సూపులు సూత్తున్నది గని సప్పుడు జేస్తలేదు. ఎగేసుకుంటా మొస పోస్తున్నది. ఇగ లాభం లేదనుకొని కల్లం వడ్లు కల్లంలనే ఇడ్సిపెట్టి దవాఖానకు ఏస్కపోయిన. ‘గిట్లాయే ఏం సంగతి సారూ..’ అని డాక్టర్నడిగితే ‘ముందుగాళ్ల మీరిద్దరు కర్నా పరీచ్చలు చేసుకోవాలె’ అన్నడు.
ఆ డాక్టర్ అనుమానం నిజమే అయింది. ఎట్లా అంటుకుందో, ఏం పాడో.. ఇద్దరికీ కర్నా సోకింది. నేను కిడ్నీ పేషెంటును. మీ లెక్క నాకు కిడ్నీ సక్కగ పన్జెయ్యది. డాక్టర్లు మందుగోళీలు రాసిస్తే ఓ ఐదారేండ్లాయె ఏస్కోవట్టి. అసొంటి నేను ధైర్నంగున్న గనీ మా సాయమ్మకే మొసెల్తలేదు. డాక్టర్నడిగితే ‘దవాఖాన్ల షరీఖ్ చెయ్యాలె’ అన్నడు. ఇగ ఆల్ష్యం చెయ్యద్దనుకొని అదే దవాఖాన్ల షరీఖైనం. ఓ మంచమ్మీద సాయమ్మ, ఇంకో మంచమ్మీద నేను. ఆమెకు ముక్కులకు పైపులు తొడిగిర్రు గనీ నాకవసరం లేదన్నరు. ఆ మంచమ్మీదున్నా సాయమ్మ కండ్లతోని సైగ జేస్తనే ఉన్నది. ‘కల్లంల వడ్ల గతి ఏమాయెనని?’ నా కోపం నషాలానికంటింది. ‘నీ వడ్లు వాగుల వోను.. ఉంటే ఉంటయి, పీక్తేపీక్తయి గని నువ్వయితే జర్రంత పానం నిమ్మలం జేస్కో, పానం పోతే అస్తదా, వడ్లు ఈయేడు కాకుంటే వచ్చేడు మళ్లా పండిద్దాం’ అన్న. అంతే.. కండ్లళ్ల నీళ్లు చెవుల పొంటి కారుకుంటా శెద్దరి తడిసింది. నా కొడుకు తిరుమల్ షరీఖ్ చేసిన దవాఖానే అది. లేకుంటే పట్నంల మాకేమెరుక? ‘కర్నా అచ్చినోళ్ల దగ్గర రానోళ్లుండొద్దు, లేకుంటే మీకూ అంటుకుంటద’ని దవాఖాన్ల నర్సులు చెప్తే.. ‘ఒక్కగానొక్క కొడుకువు, లేకలేక వుట్టినవురా.. నువ్వయితే ఇంటికి పో, మా గతి ఏమన్న కానియ’్యంటే గుడ్లళ్ల నీల్దీసుకుంటా ‘పొద్దుగాళ్ల సద్ది వట్టుకొనొస్త నాయిన’ అనుకుంటా ఇంటిమొకాన వోయిండు. పట్నంల వకీ లు సదువు సదువుతున్నడు. తెల్లారి ముక్కుమూతికి మాస్కు సుట్టుకొని, సద్ది వట్టుకొని రానే అచ్చిండు. ఆ దవాఖాన నా కొడుకు కిరాయి ఉన్న ఇంటికి దగ్గర్నే ఉంటది. అట్లా దవాఖానకూ, ఇంటికి.. ఇంటికీ, దవాఖానకు తిరుక్కుంటా మా మంచిసెడ్డలు వాడే అర్సుకున్నడు.
దవాఖాన్లనే పది పన్నెండొద్దులు గడిసినయి.
రోజట్లెక్కనే కొడుకు తిరుమల్ సద్ది వట్టుకొని రానే అచ్చిండు. సాయమ్మ పానం కూడా కొంచెం ఉషారైంది. ఉషారైంది గనీ వడ్ల మీది క్యాలి మాత్రం పోలె. సద్ది కిందవెట్టి దూరం పోయి నిల్సున్న తిరుమల్ను ‘కొడుకా.. కల్లంలున్న వడ్ల గతి ఏమాయెరా?’ అడిగింది సాయమ్మ. ‘నీ వడ్లకినా వారెత్తు, సర్కారోళ్లు మా కొన్కపోయిర్రు పో, నువ్వయితే కొంచెం పానం నిమ్మలం జేస్కోయే’ అంటూ కోపానికొచ్చిండు. అంతే సాయమ్మ మొకంల నవ్వు కనవడ్డది.
‘ఏంది బిడ్డా.. మల్లోపారి చెప్పు’ అన్నది. ‘ఔనే అవ్వా.. ఎన్క టి లెక్క లెవ్వు రోజులు. మనం వడ్లు వట్టుకొని తిరుమలగిరికి పోవుడు, ఆ వడ్లమ్ముడు పోయేదాంక తిప్పలవడుడు, సేట్ల కోసం కండ్లు కాయలు కాసేదాక సూసుడు లేదే ఇప్పుడు. కర్నా కాలంల రైతులు ఆగం గావద్దని సర్కారోళ్లే సక్కగా కల్లం కాడికే అస్తున్నరు. కల్లం కాన్నే వడ్లు కాంట వెడ్తున్నరు. తిరుగువారం ఎల్లకముందే ఖాతాల పైసలు జమజేస్తున్నరు. మన వడ్లు కూడా అట్లనే కాంట వెట్టిర్రు. నీ ఖాతాల కూడా వడ్ల పైసలు జమైతయి. నువ్వు రంది వెట్టుకోకు’ అన్నడు. వాడు మంచి ముచ్చట చెప్పంగనే సాయమ్మ మొకం టీబ్లైట్ లెక్క ఎల్గిపోతున్నది. ఆమెను అట్లా చూసినంక నా పానం గూడ నిమ్మలమైంది.
నా పేరు చిలుకూరి సోమయ్య గౌడ్, మాది యాదాద్రి
భువనగిరి జిల్లా అడ్డగూడూరు మండలం వెల్దేవి. పెట్టువడి కర్సు కాన్నుంచి వడ్లు కాంటకు జోకేదాన్క రైతులకు
బరోసా ఇస్తున్న కేసీఆర్ సారుకు శతకోటి శనార్థులు.