శివుడు అంటే ఆకాశతత్వం. ఎక్కడైతే మనసు చేసే అన్ని పనులూ కరిగిపోతాయో, ఎక్కడ లోతైన మౌనం, స్థిరత్వం మాత్రమే ఉంటాయో ఆ ప్రదేశమే శివుడు. మీరు ఎక్కడ ఉంటే అక్కడే ఆ ప్రదేశం. ఎక్కడెక్కడికో తీర్థయాత్రలు చేయనవసరం లేదు. మీరు ఉన్నచోట దేవుడిని చూడలేకపోతే వేరే ఎక్కడో చూడటం అనేది అసాధ్యం. మీరు స్థిరంగా ఉన్నప్పుడు దైవం అంతటా ఉన్నదని గమనిస్తారు.
శివుడి అనేక పేర్లలో ‘ఆద్యంత హీనం’ అనేది ఒకటి. అంటే తుదీ మొదలూ లేనివాడని అర్థం. శివుడంటే మెడలో పామును ధరించి, ఎక్కడో ఒక మూలన కూర్చుని ఉంటాడని కొందరు అనుకుంటారు. ఈ విశ్వం అంతా ఎవరిలో జనిస్తున్నదో, ఈ క్షణంలో విశ్వమంతటినీ ఎవరు ఆవరించి ఉన్నారో, ఎవరిలో ఈ విశ్వమంతా లయమై పోతున్నదో.. అదే శివుడు. విశ్వంలో మీరు చూసే ప్రతి ఆకారమూ శివ స్వరూపమే. విశ్వం అంతటా అతడు వ్యాపించి ఉన్నాడు. అతడు ఏనాడూ జన్మించలేదు, అతడికి మరణమూ లేదు.
శివుడిని ‘విరూపాక్ష’ అని కూడా పిలుస్తారు. అంటే ఆకారం లేనివాడు అయినా, అంతటినీ చూసేవాడని అర్థం. ఆధునిక భౌతికశాస్త్రంలోని క్వాంటం మెకానిక్స్లో ఈ సిద్ధాంతాన్ని ప్రస్తావిస్తారు. చూసేవాడు, చూడబడే వస్తువు – ఈ రెండూ కూడా ‘చూడటం’ అనే పనివల్ల ప్రభావితం అవుతాయి. మన చుట్టూ గాలి ఆవరించి ఉన్నదని మనకు తెలుసు. మనం దాన్ని అనుభవించగలం కూడా. కానీ మనను, మన ఉనికిని ఆ గాలికూడా అనుభవించగలిగితే? మన చుట్టూ శూన్యం (ఖాళీ ప్రదేశం) ఉన్నదని మనకు తెలుసు. మనం దాన్ని గుర్తిస్తాం. అయితే, మన ఉనికిని ఆ శూన్యం కూడా గుర్తించగలిగితే? దైవం మన చుట్టూ ఉన్నది, మనలను చూస్తూ ఉన్నది. చూసేవాడు (ద్రష్ట), చూసే విధానం(దృష్టి), చూడ
బడేది(దృశ్యం) ఇలా వివిధ రూపాలలో విలసిల్లే సృష్టిగా చూడబడుతున్నది. వాటన్నిటి వెనుకా ఏ రూపమూ లేని చైతన్యంగా విలసిల్లుతున్నదీ అదే. ఏ రూపమూ లేని ఆ దివ్యత్వమే శివుడు. ఈ స్థితిలోకి మేలుకొనడమే, ఈ శివతత్వాన్ని అనుభవించడమే శివరాత్రి.
సాధారణంగా ఉత్సవం జరుగుతున్నప్పుడు మన ఎరుక తగ్గుముఖం పడుతుంది. గాఢమైన విశ్రాంతి, ఉత్సవం, ఎరుకల కలయికే శివరాత్రి. ఏదైనా సమస్య ఎదురైనప్పుడు మనం ఎరుకతో, అప్రమత్తంగా ఉంటాం. అంతా బాగున్నప్పుడు విశ్రాంతిగా ఉంటాం. అయితే, శివరాత్రినాడు మనం విశ్రాంతిగానూ, అదే సమయంలో అప్రమత్తంగానూ ఉంటాం. మిగిలిన వారందరూ నిద్రపోతున్నప్పుడు యోగి మేలుకొని ఉంటాడు. యోగికి ప్రతిరోజూ శివరాత్రే.
శివుడు చైతన్యంలోని నాలుగవ అవస్థ లేదా తురీయావస్థకు ప్రతీక. తురీయావస్థ అనేది మెలకువ, కల, గాఢనిద్ర అనే మూడింటికీ అతీతమైన స్థితి. అంతటా ప్రత్యక్షమై ఉన్న, రెండవది అనేది లేని చైతన్య స్థితి శివుడు. అందువల్లే శివుని ఆరాధించాలంటే మొదట నీవు శివునిలో లీనమై పోవాలి.
నీవు శివుడిగా మారినప్పుడు మాత్రమే శివుని ఆరాధించగలవు. ఎందుకంటే, అతడు చిదానందరూపుడు- అంటే పరమానందస్థితిలో ఉన్న చైతన్యం. తపస్సు, యోగం ద్వారా అతడిని తెలుసుకోగలం కాబట్టి, అతనికి ‘తపోయోగగమ్య’ అని పేరు. యోగం లేకుండా శివుడిని అనుభూతి చెందలేం. యోగం అంటే ఆసనాలు మాత్రమే కాదు. యోగం అంటే ధ్యానం, ప్రాణాయామాల ద్వారా శివతత్వాన్ని అనుభవంలో పొందటం.
పంచముఖ, పంచ తత్వ – నీరు, గాలి, భూమి, అగ్ని, ఆకాశం అనే పంచభూతాలూ శివుడి ఐదు ముఖాలని చెబుతారు. ఈ పంచభూతాలను అర్థం చేసుకొనడమే తత్వజ్ఞానం. శివుని పూజించడం అంటే శివతత్వంలో కరిగిపోవడం – అలా కలసిపోయి, సర్వ మానవాళికీ శుభం కలగాలని కోరుకోవడం.
– సర్వేజనాః సుఖినోభవంతు.
పరమ పూజ్య శ్రీశ్రీ రవిశంకర్